Zacznę od końca: przymiotnik zachodni jest stopniowalny, por. wypowiedź z prasy (za NKJP): „Polska jest najbardziej zachodnim spośród wschodnich krajów Europy i jednocześnie najbardziej wschodnim wśród zachodnich”. Uderzyła mnie trafność tej obserwacji: nie wiem, czy jest prawdziwa w sensie politycznym lub geograficznym, ale trafnie opisuje stan świadomości wielu z nas.
Jeśli chodzi o Połoninę Wetlińską to jest ona położona najdalej na zachodzie danego obszaru. Taka konstrukcja wydaje się logiczna, por. daleko na zachodzie – dalej na zachodzie – najdalej na zachodzie. Alternatywna konstrukcja najbardziej na zachodzie jest rzadsza i budzi wątpliwości. Można jednak powiedzieć bardziej za zachód, co sprawia, że i najbardziej na zachodzie nie daje się zdyskwalifikować.
Nie podoba mi się tylko zdanie: „Najbardziej na zachód położony jest masyw…”. Nie mówimy przecież położony na zachód, tylko położony na zachodzie. Owszem, można powiedzieć „Połóż książkę na stół” (eksponując kierunek), a nie tylko „Połóż książkę na stole” (co eksponuje miejsce). Jednak Połoniny Wetlińskiej żadna siła nie kładła na zachodzie, więc analogia do stołu zawodzi.
Tyle logika czy też raczej moje poczucie logiki. W NKJP – który wolno uważać za obraz prawdziwej polszczyzny – są przykłady i takich zdań, które wykraczają poza granice naszych wyobrażeń, por.: „W miastach większość głosów uzyskali Niemcy, Polacy natomiast zwyciężyli w miejscowościach wiejskich, niejednokrotnie położonych bardziej na zachód od zagłębia przemysłowego” (Waldemar Michowicz, Historia dyplomacji polskiej, 1995).