nazwy pospolite i nazwy własne

nazwy pospolite i nazwy własne
23.04.2007
23.04.2007
Proszę o informację dotyczącą pisowni takich nazw, jak zoo, rynek, ratusz, ogród botaniczny itp. Jeśli te nazwy odnoszą się do konkretnych miejsc w danym mieście, to zapiszemy je dużą czy małą literą? Zatem w zdaniu: „Dzisiaj byliśmy w zoo”, gdy chodzi o zoo wrocławskie, piszę tę nazwę małą czy dużą literą? To samo dotyczy pozostałych, wcześniej wymienionych nazw. Słownik podaje regułę niezbyt jasno.
Łączę wyrazy szacunku.
Jeśli nazwa nie odnosi się do określonego obiektu, używamy małej litery, np. „W każdym mieście powinno być zoo”. Jeśli natomiast ma odniesienie określone, to decyduje wzgląd na to, czy powołano ją specjalnie do oznaczania danego obiektu (wówczas ma status nazwy własnej), czy też została utworzona doraźnie (wówczas jest nazwą pospolitą). Na przykład w zdaniu „Dzisiaj byliśmy w zoo” nadawcy chodzi zapewne o określony ogród zoologiczny, ale tym samym zdaniem mógłby poinformować o swojej wizycie w dowolnym ogrodzie, stąd użycie małej litery. Zdanie „Dzisiaj byliśmy we wrocławskim zoo” odnosi się, niezależnie od kontekstu, do tego samego zoo, ale wskazanego za pomocą określenia doraźnego, dlatego tu również występuje mała litera. Natomiast w zdaniu „Odwiedziliśmy Miejski Ogród Zoologiczny we Wrocławiu” mamy już do czynienia z nazwą własną, którą można znaleźć w oficjalnych dokumentach.
Może się zdarzyć, że nazwa własna będzie – z dokładnością do wielkich liter – identyczna z nazwą pospolitą. Decyduje wówczas intencja nadawcy – może on np. napisać miejski ogród zoologiczny we Wrocławiu, co jest określeniem równie skutecznym komunikacyjnie (dzięki temu, że Wrocław ma tylko jedno zoo), ale doraźnym. Z tych samych powodów słowniki ortograficzne pozwalają pisać np. Sejm, gdy idzie o nazwę własną polskiego parlamentu, lub sejm, gdy chodzi o krórykolwiek z polskich sejmów, w szczególności obecny.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego