nie przyciszyć, ale wręcz przeciwnie

nie przyciszyć, ale wręcz przeciwnie
1.10.2004
1.10.2004
Witam Państwa!
Chciałbym uzyskać odpowiedź na pytanie, jakie jest przeciwieństwo słowa przyciszyć? Można oczywiście używać wyrażenia zrobić głośniej, ale spotkałem się z formami przygłosić, przygłośnić, pogłosić, pogłośnić. Z góry dziękuję za odpowiedź.
Pozdrawiam
Kiedyś już odpowiadałem na podobne pytanie i od tej pory nie wymyśliłem nic nowego. Odpowiedź można znaleźć w archiwum Poradni, jeśli wpisze się słowo pogłośnić w okienko wyszukiwania. Spośród wymienionych przez Pana słów, które mogłyby być antonimami do przyciszyć, tylko pogłośnić występuje w Korpusie Języka Polskiego PWN, jeden raz we współczesnej powieści. Z pewnością jednak nie jest to słowo powieściowe, lecz potoczne.
Fakt, że brakuje w polszczyźnie ogólnego, nienacechowanego antonimu do ściszyć i przyciszyć, można różnie interpretować. Może wskazywać on na to, że czynimy wokół siebie zbyt dużo hałasu i jesteśmy dla siebie zbyt uciążliwi, przez co musimy się nawzajem uciszać, a rzadko czujemy potrzebę, aby np. ktoś nastawił radio głośniej.
Warto też zauważyć, że nie ma w polszczyźnie czasownika o znaczeniu przeciwnym do spóźniać się. I tu nasuwa się domysł, że jesteśmy narodem ludzi spóźnialskich, a przyjście na umówione spotkanie przed czasem jest czymś tak rzadkim, że nie zasługuje na nazwanie jednym słowem.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego