nie w kontrastywnych zestawieniach

nie w kontrastywnych zestawieniach
29.10.2001
29.10.2001
Szanowni Państwo,
Jak napisać takie połączenie: (budynek) naukowy, nie mieszkalny? Czy po prostu można zastosować się do podstawowych zasad ortografii i napisać: naukowy, niemieszkalny, czy należy (…) uzupełniać, np. podczas korekty, naukowy, ALE/LECZ nie mieszkalny (wtedy widzę uzasadnienie napisania nie z przymiotnikiem rozłącznie)?
Podobny problem mam przy ocenie sformułowań typu: „Sąsiad nie sąsiad, ja tego zachowania dłużej tolerować nie będę (…)”.
Z poważaniem,
Iwona Hlebko
Słowo nie w kontrastywnych zestawieniach piszemy oddzielnie, np. budynek naukowy, a nie mieszkalny albo budynek nie mieszkalny, lecz naukowy, albo budynek naukowy, nie zaś mieszkalny, albo nawet budynek naukowy, nie mieszkalny. Jak Pani widzi, kontrast można wyrazić za pomocą różnych konstrukcji składniowych i nie ma to wpływu na pisownię. Jedno wszak jest dla tych konstrukcji wspólne: na człon nie zaprzeczony (w tym wypadku na słowo naukowy) pada akcent zdaniowy.
Co do drugiego pytania (sąsiad, nie sąsiad…) nasza odpowiedź jest identyczna: konstrukcje takie piszemy rozdzielnie, gdyż słowo nie jest w nich spójnikiem, nie partykułą. To tak jak w przysłowiu: „Kupić, nie kupić, potargować warto”.
Mirosław Bańko
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego