niezamierzony skutek
Witam!
Czy poprawne jest wyrażenie cel niezamierzony? Często się z tym spotykam i o ile niezamierzony efekt nie budzi moich wątpliwości, o tyle niezamierzony cel uważam za formę niepoprawną. Będę wdzięczna za rozwianie wątpliwości.
Z poważaniem,
Marta Szloser
W Polityce znalazłem przykład zastosowania zwrotu, o którym Pani pisze: „Mimo to niektórzy tutejsi komentatorzy prasowi wychodzą z założenia, że drastyczne restrykcje osiągną niezamierzony cel (…)”. Zdanie to uważny korektor powinien był oczywiście poprawić: drastyczne restrykcje mogą osiągnąć jedynie niezamierzony skutek.
Różnica między efektem (o którym Pani wspomina) a skutkiem jest taka, że pierwsze z tych słów odnosi się zwykle do zjawisk korzystnych i pożądanych, a drugie do niekorzystnych, takich, których wolelibyśmy uniknąć (Słownik dobrego stylu, oparty na danych korpusowych, pokazuje to bardzo wyraźnie). Byłoby dysonansem, gdybyśmy się dowiedzieli, że niezamierzonym efektem czyich działań było np. spowodowanie pożaru lasu.
-
12.12.2020
Różnica znaczeniowa pomiędzy efektem a skutkiem dla mnie jest niezauważalna, są to dla mnie wyrazy jednoznaczne. Może efekt to bardziej coś zamierzonego, ale skutek to wszelkie pojęcie obejmujące i efekty (następstwa zamierzone) i następstwa niezamierzone. Natomiast cel to jakby plan, który może zostać zrealizowany (osiągnięty) lub nie, albo który jeszcze nie został osiągnięty, albo już jest osiągany. Dlatego niezamierzony cel jest konstrukcją sprzeczną, gdyż nie można mówić o osiągnięciu celu, którego nie ma/ nie wyznaczono go. Natomiast dodatkowe efekty jak najbardziej mogą wystąpić.
Jan Domsta
