nóż typu finka
8.02.2012
8.02.2012
Narzędzia medyczne nazywane są często eponimicznie np. cewnik Foleya. Spotyka się też nazwy, gdzie człon odimienny jest poprzedzony słowem typu, np. aplikator typu Fletcher(a). Czy poprawną jest forma aplikator typu Fletchera, czy – aplikator typu Fletcher (analogicznie do nóż typu finka)? Wydaje mi się, że poprawną jest forma z dopełniaczem, bo jest to narzędzie typu skonstruowanego przez Fletchera, a nie narzędzie przypominające Fletchera, osobę wszak, nie przedmiot.Obie konstrukcje występują w polszczyźnie: z jednej strony nóż typu finka, rajstopy typu kabaretki, bzdurne zajęcia typu grabienie trawników, z drugiej – kobieta typu Wandy, naukowiec typu Petera, stworzenia typu kręgowców (cyt. za NKJP). Wydaje się, że w mianowniku występują rzeczowniki nieżywotne, a w dopełniaczu żywotne. Obserwację tę trzeba jednak uściślić, gdy bowiem przed słowem typu występuje rzeczownik nieżywotny, to rzeczownik znajdujący się po tym słowie ma wartość mianownika nawet wtedy, gdy sam jest żywotny, np. odtwarzacz typu jamnik, czołg typu Marek.
W terminologii naukowej spotykamy się z terminami postaci twierdzenie Pitagorasa, palnik Bunsena, a nie twierdzenie typu Pitagorasa, palnik typu Bunsena. Nazwa, o którą Pan pyta, powinna więc brzmieć cewnik Foleya. Gdyby jednak ktoś koniecznie chciał włożyć do niej słowo typ, to nazwy następującej po nim powinien użyć w mianowniku: skoro bowiem nóż typu finka, odtwarzacz typu jamnik i czołg typu Marek, to cewnik typu Foley.
W terminologii naukowej spotykamy się z terminami postaci twierdzenie Pitagorasa, palnik Bunsena, a nie twierdzenie typu Pitagorasa, palnik typu Bunsena. Nazwa, o którą Pan pyta, powinna więc brzmieć cewnik Foleya. Gdyby jednak ktoś koniecznie chciał włożyć do niej słowo typ, to nazwy następującej po nim powinien użyć w mianowniku: skoro bowiem nóż typu finka, odtwarzacz typu jamnik i czołg typu Marek, to cewnik typu Foley.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
