o dieslu

o dieslu
7.07.2009
7.07.2009
Dieselu czy dieslu? Dlaczego…?
Chodzi o to, czy w odmianie rzeczownika diesel, oznaczającego ‘silnik wysokoprężny (Diesla)’ lub ‘paliwo do takiego silnika; olej napędowy’, mamy zachowywać głoskę -e-. Problem w takim razie nie ogranicza się do jednego wyrazu, lecz ich sporej liczby. Chcąc jednak uniknąć nadmiernych komplikacji, powiem, że możemy tę grupę wyrazów zawęzić do rzeczowników obcego pochodzenia zakończonych na -el. Oprócz wyrazów pospolitych należą do niej też nazwy własne, zwłaszcza nazwiska (w odniesieniu do nich problem ten już w naszej poradni omawialiśmy kilkakrotnie, a więc proszę przejrzeć listę odpowiedzi).
Wyrazy pospolite o zakończeniu -el na ogół zachowują -e-, np. asfodelu ‘roślina ozdobna’, kartelu ‘zjednoczenie przedsiębiorstw’ (podaję formy miejscownika), choć nie zawsze, np. akslu ‘skok łyżwiarski’.
Trudno ustalić regułę, która znajduje tu zastosowanie, na ogół głoska -e- wypada w wyrazach często używanych, a do takich należy wyraz podany w pytaniu. Mówimy w związku z tym: „On się zna na dieslu”, „Jeżdżę na dieslu”.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego