o dieslu
7.07.2009
7.07.2009
Dieselu czy dieslu? Dlaczego…?Chodzi o to, czy w odmianie rzeczownika diesel, oznaczającego ‘silnik wysokoprężny (Diesla)’ lub ‘paliwo do takiego silnika; olej napędowy’, mamy zachowywać głoskę -e-. Problem w takim razie nie ogranicza się do jednego wyrazu, lecz ich sporej liczby. Chcąc jednak uniknąć nadmiernych komplikacji, powiem, że możemy tę grupę wyrazów zawęzić do rzeczowników obcego pochodzenia zakończonych na -el. Oprócz wyrazów pospolitych należą do niej też nazwy własne, zwłaszcza nazwiska (w odniesieniu do nich problem ten już w naszej poradni omawialiśmy kilkakrotnie, a więc proszę przejrzeć listę odpowiedzi).
Wyrazy pospolite o zakończeniu -el na ogół zachowują -e-, np. asfodelu ‘roślina ozdobna’, kartelu ‘zjednoczenie przedsiębiorstw’ (podaję formy miejscownika), choć nie zawsze, np. akslu ‘skok łyżwiarski’.
Trudno ustalić regułę, która znajduje tu zastosowanie, na ogół głoska -e- wypada w wyrazach często używanych, a do takich należy wyraz podany w pytaniu. Mówimy w związku z tym: „On się zna na dieslu”, „Jeżdżę na dieslu”.
Wyrazy pospolite o zakończeniu -el na ogół zachowują -e-, np. asfodelu ‘roślina ozdobna’, kartelu ‘zjednoczenie przedsiębiorstw’ (podaję formy miejscownika), choć nie zawsze, np. akslu ‘skok łyżwiarski’.
Trudno ustalić regułę, która znajduje tu zastosowanie, na ogół głoska -e- wypada w wyrazach często używanych, a do takich należy wyraz podany w pytaniu. Mówimy w związku z tym: „On się zna na dieslu”, „Jeżdżę na dieslu”.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski