od stóp do głów

od stóp do głów
16.11.2004
16.11.2004
Witam. Dlaczego mówi się od stóp do głów, a nie od stóp do głowy? Wszak mamy tylko jedną głowę, więc czy to pierwsze wyrażenie nie jest błędne? Dziękuję.
Dawniej rzeczywiście mówiono od stóp do głowy, por. np. jeszcze u Wiktora Gomulickiego: „Wskakując bez ceremonii w błoto, obryzgał mnie nim od stóp do głowy”. Później – zapewne ze względów rytmicznych – zmieniono na: od stóp do głów. Tej zmianie formalnej towarzyszyła zmiana znaczenia; pierwotnie bowiem od stóp do głowy znaczyło 'od dołu do góry', a od stóp do głów znaczyło 'całą postać, całkowicie' (już bez wskazywania kierunku). Zaszedł tu proces leksykalizacji: wyrażenie to ma znaczenie jako całość, a nie jest sumą znaczeń poszczególnych składników.
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego