okolicznik jako składnik drugoplanowy

okolicznik jako składnik drugoplanowy
24.11.2011
24.11.2011
Dlaczego w zdaniu „Daria, od rozwodu z Michałem, samotnie wychowuje swoją córkę Kamilę” dwoma przecinkami wydzielono od rozwodu z Michałem? Czy to nie jest okolicznik? Czy w przypadku gdybyśmy zamienili od rozwodu z Michałem na np. od roku też należałoby postawić dwa przecinki? Czy może z Michałem ma tu jakiś wpływ?
Nie ma zakazu ujmowania okolicznika w przecinki, zwłaszcza zaś rozwinięty okolicznik może być wydzielony przecinkami na znak, że piszący traktuje go jako składnik drugorzędny, przekazujący treść uboczną, por. „Daria od rozwodu z Michałem samotnie wychowuje swoją córkę Kamilę” i „Daria, od rozwodu z Michałem, samotnie wychowuje swoją córkę Kamilę”. Drugie z tych zdań przeczytamy, czyniąc dłuższe pauzy w miejscu przecinków, a czytelnik zrozumie, że słowa od rozwodu z Michałem powinien traktować tak, jakby były poprzedzone zwrotem nawiasem mówiąc.
Tej swobody interpunkcyjnej nie należy nadużywać. Zwłaszcza zaś nie należy oddzielać przecinkiem inicjalnych okoliczników, gdyż taki zwyczaj będzie zapewne odbierany jako mechaniczne kopiowanie zasad interpunkcji angielskiej.
Prozaicznym powodem, dla którego oddzielenie okolicznika przecinkiem może być wskazane, jest chęć uniknięcia dwuznaczności. Skoro istnieją w polszczyźnie takie nazwy, jak pani od muzyki (nauczycielka w szkole), to ktoś może – z obawy przed mimowolnym wyczytaniem z Pana przykładu całostki Daria od rozwodu z Michałem – wydzielić okolicznik przecinkami. Potrzeba uniknięcia dwuznaczności pozwala w ogóle stawiać przecinek tam, gdzie w przeciwnym razie by się go nie postawiło. I tu trzeba jednak zachować umiar: w przykładzie z pytania groźbę dwuznaczności wyolbrzymiłem na użytek tej odpowiedzi, w gruncie rzeczy wcale nie myślę, aby przykład ten, pozbawiony przecinków, mógł być źródłem nieporozumień.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego