otworzyć telewizor
Serdeczności polonistyczne
Marianna Cielecka
13.11.2002
13.11.2002
Czy dopuszczalne jest użycie w tekście literackim – napisanym raczej standardową polszczyzną bez odstępstw – wyrażenia: otworzyć telewizor/ radio? Mnie się to kojarzy z chirurgicznym otwieraniem korpusu, ale czy powinnam kogoś poprawiać, skoro rzecz występuje w słowniku (jakkolwiek z kwalifikatorem pot.)?Serdeczności polonistyczne
Marianna Cielecka
Osobiście wolę włączać i wyłączać telewizor i radio niż je otwierać i zamykać. Nowy słownik poprawnej polszczyzny informuje, że w potocznej polszczyźnie telewizor można też zapalać i gasić, ale o otwieraniu ani zamykaniu telewizora nie pisze nic. W literaturze pięknej radia i telewizory rzadko się otwiera i zamyka, niemniej jednak czynią tak nawet znani autorzy, por. „(…) nie chodzili nigdy na koncerty i zamykali radio z oznakami zniecierpliwienia, gdy tylko usłyszeli zapowiedź muzyki poważnej” (S. Dygat, Jezioro Bodeńskie). W związku z tym sądzę, że jako redaktor czy też korektor (jeśli dobrze domyślam się Pani zajęcia) może Pani zwrócić autorowi uwagę, iż posługuje się on rzadkimi sformułowaniami, które wychodzą z użycia. Może autor zechce je zmienić. Ale jeśli nie – powinna Pani jego wolę uszanować.
Mirosław Bańko