Chaos z covidem

Chaos z covidem

22.10.2020
22.10.2020

Mam problem z końcówkami -a w deklinacji. Obecnie często odmienia się słowo covid. Dużo osób odmieniając covid, mówi covida: Czy zachorowałeś na ten covid czy na tego covida? W mojej opinii poprawna odmiana to covid covidu. „Chaos w kwestii covida” czy „chaos w kwestii covidu”?

Pytanie dotyczy dwóch kwestii. Pierwsza z nich to forma nazwy covid w bierniku (zachorować na covid czy zachorować na covida?), druga to końcówka dopełniacza (nie miał covidu czy nie miał covida?).

Jeśli chodzi o formę biernika, to bez wątpienia poprawna jest ta bez końcówki (zachorować na covid), natomiast postać z końcówką -a (zachorować na covida, miał covida itd.) w najlepszym wypadku jest akceptowana w normie potocznej. Wynika to z reguły mówiącej o tym, że rzeczowniki męskie nieżywotne mają biernik bezkońcówkowy (mam dom, kupiłam samochód, piszę list itd.), ale wiele z nich (najczęściej tworzą one jednorodne grupy znaczeniowe, np. nazwy tańców, nazwy marek samochodów itd.) przybiera końcówkę -a (tańczył oberka, mam mercedesa, palę papierosa itd.), co – jak w przytoczonych przykładach – albo jest całkowicie poprawne, albo dopuszczalne tylko potocznie (kupił laptopa, wysłał SMS-a). Nazwy chorób na ogół mają biernik bezkońcówkowy (miał udar, miał zawał, miał krztusiec), choć niektóre z nich wyłamują się z tej reguły (miał raka, miał czerniaka).

Jeśli zaś chodzi o dopełniacz, to ze względów systemowych możliwe są dwie końcówki: -a i -u. To, która z nich zwycięży (a zatem będzie akceptowana społecznie), zależy od uzusu, czyli społecznego użycia. Na razie obie mają dość dużą frekwencję: covida – ok. 6 milionów , covidu – ok. 8 milionów użyć. Należy zatem uznać, że są to formy wariantywne. 

Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego