Czy zaklęcia to apelatywy?

Czy zaklęcia to apelatywy?

30.07.2021
30.07.2021

Dzień dobry. Nurtuje mnie rozróżnienie między onimami, a apelatywami. O ile informacji co traktować jako onim/bionim/.../itd. jest wiele, o tyle co traktować jako apelatyw już mniej. Nurtują mnie nazwy czarów w książkach o Harrym Potterze. Czy nazwa czaru- "cruciatus" jest onimem, czy może apelatywem i czy klasyfikuje się tak samo jego inkantację "crucio"? Prace skupiające się na onimach w tej serii omijają czary. Dlatego że są apelatywami?

Z wyrazami szacunku,

B.

Tradycyjny pogląd mówi, iż nazwy własne (onimy) nie mają znaczenia, jedynie wskazują na rzeczy, odnoszą do jakichś jednostek (np. wyrazy takie, jak Sienkiewicz, Poznań, Pekao wskazują konkretne jednostki – osobę, miejsce, firmę). Jeśliby uznać to stwierdzenie za prawdziwe, zaklęcia nie są onimami, tylko apelatywami, czyli wyrazami, wyrażeniami bądź frazami pospolitymi, które mają znaczenie i są wypowiadane w celu określonego ukształtowania rzeczywistości, por. np. abrakadabra (łac. ‘słowo, któremu w starożytności i w średniowieczu przypisywano magiczną moc, używane przy zaklęciach, umieszczane na amuletach’), apage, Satanas! (łac., ‘idź precz, szatanie!’) czy zgiń, przepadnij, maro nieczysta!

Zaklęcia – podobnie jak przekleństwa, życzenia i ślubowania – pełnią w języku funkcję magiczną (inaczej stanowiąca). Realizacja tej funkcji polegająca na tym, że za pomocą słów mówiący stara się kreować otaczającą go rzeczywistość, wpływać na jej kształt.

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego