Język nowożytny, czyli jaki?

Język nowożytny, czyli jaki?

20.07.2021
20.07.2021

Szanowni Państwo,


zwracam się z uprzejmą prośbą o wyjaśnienie popularnego w edukacji pojęcia "język nowożytny". Pojawia się w wymaganiach szkolnych oraz uniwersyteckich, lecz nie udało mi się na stronie żadnej szkoły czy uniwersytetu znależć definicji czy wykazu języków uznawanych za nowożytne.

Pamiętam, że uniwersytet, na którym studiowałam wyróżniał języki starożytne (np. greka), nowożytne (np. chiński) oraz inne - ani starożytne, ani nowożytne (np. arabski).


Z wyrazami szacunku,

Zuzanna

Umowną granicą czasową antyku (w odniesieniu do kultury europejskiej i starożytności klasycznej) jest upadek Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego w 476 r. Niekiedy początek tej epoki sytuuje się w bardzo odległej perspektywie czasowej, sięgającej pojawienia się pisma ok. 3000 lat p.n.e. W tak wyznaczonych ramach mieszczą się najważniejsze dla naszej kultury cywilizacje: starożytnego Egiptu, Bliskiego Wschodu (Mezopotamia, Babilonia, Asyria, Chaldejczycy itp.), Zatoki Perskiej oraz starożytnej Grecji i starożytnego Rzymu (mieściłyby się tu także czasy starożytnego chrześcijaństwa, liczone do V wieku n.e.). Do języków starożytnych należy więc greka, łacina, wymarły już język staroegipski, perski, sumeryjski, akadyjski, aramejski, hebrajski. Umowną cezurą średniowiecza i epoki nowożytnej jest upadek Konstantynopola w 1453 r. W takim rozumieniu językami nowożytnymi byłyby niejako „odkryte” dla cywilizacji chrześcijańskiej (konfrontowane z łaciną i greką) żywe języki etniczne, takie jak: angielski, francuski, niemiecki, włoski, hiszpański, rosyjski, które osiągnęły status języka literackiego. Mimo że sformułowanie „język nowożytny” często pojawia się w rozmaitych dokumentach edukacyjnych, to według mojej wiedzy nie funkcjonuje ono jako ścisły naukowy termin i o jego zakresie znaczeniowym przesądza społecznie aprobowany zwyczaj – uzus (trudno więc, zapewne się Pani zgodzi ze mną, byłoby Europejczykowi za język nowożytny uznać np. język suahili, nawaho, czeczeński czy kantoński lub mandaryński – słabo obecne w naszej kulturze). Języki: polski, nowogrecki, fiński, estoński, litewski, węgierski itp. spełniają takie zwyczajowe kryteria, choć z rzadka młodzi ludzie uczą się ich jako języków obcych.

Kazimierz Sikora, Uniwersytet Jagielloński
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego