Objaśnienia zwrotów obcojęzycznych

Objaśnienia zwrotów obcojęzycznych

28.10.2021
28.10.2021

Dzień dobry,

mam pytanie odnośnie poprawnego zapisu cytatów obcojęzycznych (konkretnie niemieckich), w polskim tekście, podaję dwa przykłady dla zobrazowania problemu:

1. Kilku żandarmów puściło się biegiem wzdłuż pociągu, krzycząc: „Halt! Halt!”

2. Gdy tylko zaspokoili swoją ciekawość, wyrazili na głos zdziwienie: „Was?! Das sind Polen?

W którym miejscu powinnam umieścić tłumaczenie powyższych słów/wypowiedzi? Czy polskie tłumaczenie również ująć w cudzysłów z zachowaniem znaków interpunkcji?

W tekstach beletrystycznych oraz biograficznych zazwyczaj stosuje się przypisy słownikowe umieszczone u dołu strony, na której występuje obcojęzyczny wyraz, wyrażenie bądź fraza. Polskie odpowiedniki obcojęzycznych elementów leksykalnych opatruje się zazwyczaj skrótem nazwy języka, z jakiego pochodzi objaśniany element językowy, np.


– Mówi pan o tym tak niechętnie. Czyżby utracił pan swoje aficion*?

__________

* aficion (hiszp.) – zamiłowanie


Dłuższe frazy lub całe zdania skraca się w przypisie do kilku pierwszych słów, zaznaczając opuszczenie wielokropkiem, np.


La belle au bois dormant* – skomentował natychmiast, a potem się zreflektował, zawstydzony swoją poufałością, i bąknął: – Przepraszam.

__________

* La belle... – śpiąca królewna (fr.)


Jeśli objaśniana w przypisie fraza lub zdanie kończy się innym znakiem interpunkcyjnym niż kropka, to znak ten należy w objaśnieniu pozostawić, np.


Zachowywał się z taką swobodą, że siedzący naprzeciwko nich francuski oficer piechoty ze Strasburga, noszący hiszpankę i wąsy à la Napoleon III, poczuł się upoważniony, by wtrącić się do rozmowy, i zakończył nawet toastem à la santé des belles moscovites!*

__________

* à la santé... – za zdrowie pięknych moskwiczanek!


Jeśli w tekście zasadniczym różnicuje się oznaczenia przypisów (np. przez różną liczbę gwiazdek), to można w tekście przypisu nie powtarzać objaśnianego wyrazu, zwrotu itp., np.


La belle au bois dormant** – skomentował natychmiast, a potem się zreflektował, zawstydzony swoją poufałością, i bąknął: – Przepraszam.

__________

** śpiąca królewna (fr.)

Inny sposób podania polskojęzycznych objaśnień polega na umieszczeniu ich w nawiasach tuż za elementami obcojęzycznymi.

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego