Zagadkowe konwolwenta

Zagadkowe konwolwenta

28.11.2021
28.10.2021

Szanowni Państwo,

mam problem ze słowem „konwolwenta”. Znalazłem je w słowniku ortograf. zupełnie przypadkiem i zaintrygowało mnie znaczenie. Sprawdzałem w różnych słownikach – od staropolskiego, przez XVII-wieczny, Lindego, „trojaczki”, Doroszewskiego aż po współczesny 50-tomowy – bez skutku. Sądzę, że może pochodzić od łac. „convolvere”, ale to wcale nie musi współgrać ze znaczeniem w polszczyźnie. Czy byliby Państwo w stanie pomóc mi w rozwiązaniu zagadki?

Z wyrazami szacunku

Marcin Fastyn

Szanowny Panie, 

pochodzenie (i istnienie) tego słowa było przedmiotem dyskusji i głębokich poszukiwań w naszym, językoznawczym gronie kilka miesięcy temu i nie przyniosło żadnych rezultatów. Próbowałam się wówczas dowiedzieć w Redakcji Słowników PWN o dokumentację tego wyrazu, ale takowa się nie zachowała. Nie umiem, niestety, pomóc, ale liczę na niezawodną społeczność poradnianą.


Z pozdrowieniami

Porada opublikowana: 28.10.2021

Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
  1. 25.11.2021

    Szanowni Państwo,

    kwerenda internetowa z wykorzystaniem wyszukiwarki „Książki Google” naprowadziła mnie na „Leksykon naukowo-techniczny” wydany w 1972 r. nakładem Wydawnictw Naukowo-Technicznych, gdzie na str. 223 konwolwenta została zdefiniowana jako „ewolwenta wydłużona”.

    Piotr Michałowski
  2. 25.11.2021

    Konwolwenta to inaczej ewolwenta wydłużona. Z kolei ewolwenta (zwana też rozwijającą) to pojęcie z zakresu geometrii różniczkowej. Jego definicję można znaleźć w Encyklopedii PWN, w której czytamy, że „ewolwentą krzywej płaskiej k nazywa się krzywa płaska m, którą zakreśla ustalony punkt prostej toczącej się (bez poślizgu) po krzywej k; krzywa k nazywa się przy tym ewolutą krzywej m; ewolwentę można również określić jako trajektorię ortogonalną stycznych do ewoluty — jest zatem wiele ewolwent danej krzywej”.

    Z pozdrowieniami

    Patrycjusz Pilawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego