Szanowny Panie,

tylko dwa spośród trzech przymiotników i dwa spośród trzech rzeczowników charakteryzują się obocznością zapisu: androgyniczny i androginicznyoraz (odpowiednio) androgynia i androginia. Różnica zaś między formami androgyniczny i androgeniczny oraz androgynia i androgenia nie wiąże się z obocznością zapisu. Domyślam się, że interesuje Pana jednak nie sama oboczność pisowni, lecz powód, dla którego to samo zjawisko (jakie – o tym za chwilę) ma trzy nazwy.

Rzeczowniki odnoszą się do zjawiska polegającego na tym, że ktoś ma cechy charakterystyczne zarówno dla własnej płci, jak i dla płci przeciwnej, a przymiotniki wnoszą znaczenie ‘związany z tym, na co wskazuje rzeczownik’ (inaczej mówiąc – nie mają nadwyżki znaczeniowej w stosunku do rzeczowników). Zgodnie z etymologią powinno się używać form androginia, androginiczny (ewentualnie też: androgynia, androgyniczny), gdyż zawierają one cząstki wywodzące się z greckich słów oznaczających i mężczyznę, i kobietę (anēr, andrós ‘mężczyzna, człowiek’, gunē, gyné‘kobieta’). Różnicę między formami androgynia, androgyniczny i androginia, androginiczny należy tłumaczyć tym, że element gi jest już spolszczony (por. ginekologia), a gy został „przyniesiony” wraz z całym słowem z języka, z którego zapożyczyliśmy terminy (najprawdopodobniej z angielskiego).

Równolegle z formami androgynia / androginia, androgyniczny / androginiczny funkcjonują rzeczownik androgenia i przymiotnik androgeniczny – zarówno w tekstach o zasięgu ogólnym, jak i w artykułach specjalistycznych. Można sądzić, że powstały one pomyłkowo – androgeny to hormony występujące u mężczyzn (czy raczej: głównie u mężczyzn), a zatem wyraz powiązany strukturalnie z androgenem (np. androgenia) musiałby mieć znaczenie związane z tymi substancjami. Tymczasem są one synonimami słów androgynia / androginia, androgyniczny / androginiczny.

Z poważaniem