pałażnik, połaźnik, podłaźnik

pałażnik, połaźnik, podłaźnik
29.11.2006
29.11.2006
W płd.-wsch. Polsce używany jest wyraz bałażnik (albo pałażnik – próbuję to ustalić), związany ze zwyczajami świątecznymi. Nie udało mi się tego wyrazu znaleźć w żadnym słowniku (nawet w Doroszewskim i Brücknerze) ani w Google, więc albo nie taka forma, albo wyraz mało znany. Prawdopodobnie jest to albo każdy kolędnik, albo pierwsza osoba, która po Nowym Roku przekroczy próg mieszkania. Czy mogę liczyć na Państwa pomoc?
O bałażniku nie mam żadnych wiadomości. Pałażnik zaś to w istocie 'kolędnik', ale kartoteka Słownika gwar polskich IJP PAN ma tylko jedno poświadczenie, z książki Jana Mazura Gwary okolic Biłgoraja. Proszę przysłać zdobyte informacje – posłuży to i etnografii, i dialektologii.
Bardziej rozpowszechnione są formy połaźnik i podłaźnik, czyli 'mała choinka zawieszona u powały na Boże Narodzenie', a częściej 'kolędnik' (niekiedy kawaler starający się o rękę mieszkającej w danym domu panny), przychodzący na podłazy czy to zaraz po pasterce, czy to w drugi dzień świąt (26 grudnia), czy w Nowy Rok, czemu towarzyszą rozmaite tradycyjne zachowanie obrzędowe: składanie życzeń, chodzenie dookoła izby, posypywanie owsem itp.
Już teraz życzę z góralska, „coby sie Wám darzyło”.
Artur Czesak, IJP PAN, Kraków
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego