Pierwszy to stopień wyższy od staropolskiego pierwy 'pierwszy, wczesny, początkowy, pierwotny'. Od pierwy powstała też pierwoć, rzeczownik abstrakcyjny o znaczeniu 'początek jakiegoś okresu'. Od pierwoci zaś pochodzi przymiotnik pierwotny. Jak stąd wynika, pierwszy i pierwotny mają wspólnego przodka w języku staropolskim, dla którego etymologowie wskazują domniemane źródło w języku prasłowiańskim i jeszcze wcześniejsze w praindoeuropejskim.