po raz kolejny zostać rodzicem

po raz kolejny zostać rodzicem
2.05.2015
2.05.2015
Dzień dobry,
bardzo często widzę i słyszę, że ktoś po raz któryś został rodzicem. Bardzo drażni mnie to sformułowanie, nie widzę w nim logiki. Czy jest ono poprawne? Nie pamiętam, kiedy ostatni raz spotkałem się z tym, żeby ktoś miał kolejne dziecko.
Z poważaniem
Jedno z moich ja
Przy pierwszej lekturze pytania myślałem, że drażni Panią/Pana słowo rodzic, które w odniesieniu do jednego z rodziców ma charakter raczej potoczny. Przy drugiej lekturze zorientowałem się, że chodzi o całą konstrukcję po raz kolejny zostać rodzicem, która sprawia wrażenie, jakby ojcem czy matką było się tylko kilka miesięcy od narodzenia dziecka. Później widocznie ten stan mija, dzięki czemu można zostać ojcem lub matką po raz drugi, trzeci itd. Na polskich stronach WWW wyszukiwarka Google znajduje kilkadziesiąt wystąpień ciągu „drugi raz zostałam mamą” i tylko kilka wystąpień ciągu „drugi raz zostałem tatą”. Nie wiadomo, czy mężczyznom zdarza się to rzadziej niż kobietom, czy też nie chwalą się równie często.
Jeszcze więcej przykładów w sieci jest na powtórne macierzyństwo, choć i ten zwrot wydaje się nielogiczny w kontekście definicji słownikowych, np. „bycie matką i związane z tym uczucia, doznania, powinności” (USJP).
Może jednak brak logiki jest pozorny. Proszę zauważyć, że matką czy ojcem jest się ze względu na dziecko: najpierw kobieta może być np. matką Jasia, potem – nie przestając być matką Jasia – staje się matką Marysi. Oznacza to, że staje się matką po raz drugi, ze względu na drugie dziecko, którego matką nie była, gdy została matką po raz pierwszy.
Różnica między „po raz trzeci jestem mamą/tatą” a „mam trzecie dziecko” polega na tym, że pierwsza konstrukcja eksponuje rodzica (trudno, tak napiszę, bo tak wygodniej), a druga dziecko. Pierwszą można więc rozwijać w kierunku, w którym druga rozwijać się nie chce, np. „po raz trzeci jestem szczęśliwą mamą”, i na odwrót, por. „mam trzecie, duże i piękne dziecko”.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego