pozłotko i pozłotka

pozłotko i pozłotka
24.12.2006
24.12.2006
Jak się nazywa ten złocisty papierek, w który pakowane są czekolady, cukierki itp.? Moim zdaniem pozłotka lub pozłotko. A dlaczego 99,9% Polaków mówi na to pazłotko (słyszałem nawet bazłotko!)? W żadnym słowniku nie znalazłem takiego słowa (a dwa przywołane przeze mnie wcześniej owszem).
We współczesnych słownikach można znaleźć formy pozłotka i pozłotko, tę drugą Uniwersalny słownik języka polskiego PWN (2003) określa jako przestarzałą. Wcześniejszy Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego w tomie VI z roku 1964 miał jeszcze jeden wariant: pozłotek. Natomiast w Słowniku języka polskiego z roku 1861, tzw. wileńskim, jest hasło pazłotka, bliskie intrygującej Panią formie pazłotko.
Można by przypuszczać, że dwie ostatnie pojawiły się pod wpływem języka rosyjskiego, w którym początkowe по- jest często wymawiane [pa]. Andrzej Bańkowski w swoim słowniku etymologicznym informuje jednak, że pazłotka ma źródła XV–XVII-wieczne i powstała za pomocą przedrostka pa- o znaczeniu 'coś poniekąd podobnego do X'. W tym wypadku chodzi oczywiście o podobieństwo do złota.
Dalsze poszukiwania można by ewentualnie prowadzić za pomocą Słownika polszczyzny XVI wieku, do którego w tej chwili nie mam jednak dostępu. Przy okazji warto zauważyć, że o ile cienka warstwa złota (lub tombaku) powlekająca mniej szlachetny materiał, np. drewno, zwie się pozłotką (rzadziej pozłotkiem), to cienka, cynowa folia służąca do zawijania np. czekoladowych bombek na choinkę ma nazwę cynfolii, staniolu, a potocznie sreberka. Gdy zaś jest złocona, nazywa się oczywiście złotkiem.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego