proboszczowi na pomoc

proboszczowi na pomoc
12.03.2013
12.03.2013
Szanowni Państwo,
od lat pomagam mojemu proboszczowi redagować listę wypominków (około 1300 nazwisk). Z odmianą większości nie mam problemów, ale czasem znajdzie się jakieś nietypowe nazwisko i tu zaczynają się schody. Ostatnio spotkałam takie nazwiska, jak: Skrzypiec, Zygo, Zioło (jak rzeczownik pospolity czy jak np. Kościuszko), Pawlukójć oraz Duwe i Henke. Bardzo proszę o podanie, jak odmieniać (wszystkie przypadki) tych sześć nazwisk w l. poj. i l. mn.
Z poważaniem
R. Gorońska
Zakładamy oczywiście, że są to nazwiska mężczyzn (jako nazwiska kobiet nie będą odmieniane). Wobec tego odmieniamy je tak:
  1. Skrzypiec, DB. Skrzypca, C. Skrzypcowi, N. Skrzypcem, Ms. Skrzypcu, lm. MW. Skrzypcowie, DB. Skrzypców, C. Skrzypcom, N. Skrzypcami, Ms. Skrzypcach.
  2. Zygo, D. Zygi, CMs. Zydze, B. Zygę, N. Zygą, lm. MW. Zygowie, DB. Zygów, C. Zygom, N. Zygami, Ms. Zygach.
  3. Zioło, D. Zioły, CMs. Ziole, B. Ziołę, N. Ziołą, lm. MW. Ziołowie, DB. Ziołów, C. Ziołom, N. Ziołami, Ms. Ziołach.
  4. Pawlukójć, DB. Pawlukójcia, C. Pawlukójciowi, N. Pawlukójciem, Ms. Pawlukójciu, lm. MW. Pawlukójciowie, DB. Pawlukójciów, C. Pawlukójciom, N. Pawlukójciami, Ms. Pawlukójciach (tu możliwe są formy z obocznością u: o, np. Pawlukojcia, jednak ze względu na to, że jest to nazwisko rzadkie, lepiej zachować temat niezmienny, toteż tylko takie formy podałem).
  5. Duwe, DB. Duwego, C. Duwemu, NMs. Duwem, lm. MW. Duwowie, DB. Duwów, C. Duwom, N. Duwami, Ms. Duwach (uwagi na temat liczby mnogiej poniżej).
  6. Henke, DB. Henkego, C. Henkemu, NMs. Henkem, lm. MW. Henkowie, DB. Henków, C. Henkom, N. Henkami, Ms. Henkach (uwagi na temat liczby mnogiej poniżej).

Nazwiska zakończone na -o mogą pozostać nie odmieniane w liczbie pojedynczej, jeśli wystąpią z jakimś wyrazem odmienianym, np. imieniem lub tytułem. Dotyczy to również nazwisk zakończonych na -e, które ponadto mogą pozostać nieodmienne w liczbie mnogiej, oczywiście w konstrukcjach typu o państwu Duwe (Henke).
W wołaczu nazwiska zwykle pozostaną w formie mianownikowej, różnić się będą jednak intonacją w wymowie i wykrzyknikiem w zapisie.
I przy okazji: spotkałem się kiedyś z bardzo ciekawą inicjatywą polegającą na utworzeniu internetowego słownika odmiany wszystkich nazwisk występujących lokalnie. Było to w gminie Pawłowice w województwie śląskim, a nie chwaląc się, zostałem nawet zaproszony na jego inaugurację. Zachęcam do powtórzenia tego świetnego i nietrudnego do zrealizowania pomysłu.
Jan Grzenia
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego