przepajać, dopajać noworodka

przepajać, dopajać noworodka

12.01.2023
12.01.2023

Dzień dobry,

zastanawia mnie użycie słowa „przepajać” w kontekście podawania wody niemowlęciu. Naturalnym wydawałoby mi się mówienie o „pojeniu”, ewentualnie „dopajaniu”, ale skąd w powszechnym użyciu akurat „przepajanie”? Dla mnie brzmi to jak podawanie nadmiaru płynu (analogicznie do „przekarmiania”), a jednak spotkałam się z „przepajaniem” nie tylko na forach i blogach, ale również w artykułach przeznaczonych dla młodych rodziców.

Czasownik przepoić – przepajać istnieje w polszczyźnie od dawna. Niegdyś oznaczał ‘zmuszenie (zmuszanie) do wypicia nadmiernej ilości czegoś, zwykle alkoholu’. Współcześnie występuje przede wszystkim w znaczeniu ‘spowodować (powodować) obfite przeniknięcie (przenikanie) jakiegoś płynu do czegoś’, por. Deszcze przepoiły glebę; Ciastko przepojone rumem. Obecnie jest używany również w znaczeniu ‘podawania noworodkom wody, herbatek ziołowych lub innych płynów’. Nie można powiedzieć, że jest to zjawisko powszechne. Dużo częściej jednak jest stosowany w tym kontekście semantycznym czasownik dopoić – dopajać.

Można domniemywać, że rodzimi użytkownicy polszczyzny stosują oba te przedrostkowe czasowniki w zastępstwie wyrazu poić. Dzieje się to zapewne za sprawą podstawowych znaczeń tegoż czasownika, por. a) ‘dawać komuś, czemuś – zwykle zwierzętom – pić’ (por. np. Poili bydło wodą z jeziora); b) ‘dawać komuś do picia alkohol’; i c) ‘zmuszać kogoś do wypicia czegoś’ (por. np. Bili go i poili spirytusem). Przedrostkowy charakter obu omawianych tu czasowników może się wiązać również z tym, że często są one używane do opisu sytuacji, w której takie płyny, jak woda czy herbatki ziołowe stanowią w diecie noworodka swoisty dodatek – uznawany przez niektórych za nadmiarowy i przez to zbędny – do podstawowego pokarmu, jakim jest mleko matki bądź mleko modyfikowane, por. np.

  • Jeśli karmisz dziecko wyłącznie piersią, przez pierwsze 4–5 miesięcy życia nie musisz go dopajać.
  • Dopajanie niemowląt karmionych piersią – dlaczego nie jest konieczne?
Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego