przykłady elipsy

przykłady elipsy
28.04.2014
28.04.2014
Szanowna Poradnio,
czy w zdaniach typu: „Otworzono mi i poprowadzono mnie do pokoju” użycie mnie jest obligatoryjne? Czy nie mogłoby być: „Otworzono / Otworzył mi i zaprowadzono / zaprowadził do pokoju”? A czy w następującym przykładzie konieczne jest ponowienie orzeczenia? „Patrząc na nią, nie czułem przyjaźni, lecz (czułem?) miłość”.
Dziękuję za odpowiedź.
Nie może Pan pominąć słowa mnie w pierwszym zdaniu, ponieważ reprezentuje ono inny przypadek (biernik) niż wcześniej obecne w zdaniu mi (celownik). Można by dokonać takiej operacji, gdyby oba zaimki stały w tym samym przypadku, np. „Wpuszczono mnie przez otwarte drzwi i zaprowadzono do pokoju”.
Z tego samego powodu nie można powiedzieć np. „Jedni pchają, a inni ratują ten kraj od zguby”, gdyż pierwszy czasownik wymaga innego przyimka (do) niż drugi (od).
W drugim Pana przykładzie nie trzeba jednak powtarzać orzeczenia, mimo że rekcja czasownika czuć jest inna z przeczeniem niż bez przeczenia. Wyjątek ten dotyczy wszystkich podobnych konstrukcji, niezależnie od tego, czy składnik pominięty znalazłby się na drugim miejscu (jak u Pana), czy na pierwszym, por. „On czuł, a ona nie czuła miłości”.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego