przymiotniki złożone

przymiotniki złożone
6.11.2013
6.11.2013
Jak należy pisać, jeśli wyrażeniem jest prawo cywilne: prawnocywilny czy cywilnoprawny? Czy poprawne jest pisanie łącznika w nazwie Obóz Narodowo-Radykalny, jeśli ideologią tego ugrupowania jest narodowy radykalizm, a nie nacjonalizm i na równi z nim nieokreślony radykalizm? Podobnie, czy właściwe jest pisanie chrześcijańsko-demokratyczny, a nie chrześcijańskodemokratyczny, skoro przymiotnik ten odsyła nas do chrześcijańskiej demokracji, a nie chrześcijaństwa i demokracji?
Używa się przymiotnika cywilnoprawny, a nie prawnocywilny, choć z drugiej strony prawnokarny. Podstawa tych przymiotników ma tę samą strukturę – por. prawo cywilne i prawo karne – więc odmienność w ich budowie może być zaskoczeniem. Z tych dwóch przymiotnik cywilnoprawny ma regularną budowę, por. zachodnioeuropejski od Europa zachodnia – formę prawnokarny ukształtował uzus środowiska prawników. Uzus jednak jest tutaj zróżnicowany, bo oprócz formy prawnokarny, obecnej np. w WSO PWN, w tekstach można spotkać też formę karnoprawny.
Uzus jest też odpowiedzialny za pisownię pozostałych nazw wymienionych w pytaniu. Analiza zależności logicznych między ich członami mogłaby zachęcać do pominięcia łącznika, ale zwyczaj językowy nie pozwala.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego