przysięgać, ale jak?
– składać przysięgę przed kimś
– składać przysięgę wobec kogoś
– składać przysięgę komuś
– składać przysięgę na ręce kogoś
są poprawne, a które niepoprawne. WSPP nie informuje o składni tego zwrotu, podobnie jak dostępne mi słowniki frazeologiczne. W Potopie znalazłem „na ręce komendantów szwedzkich składać przysięgę na wierność nowemu panu”, ale we współczesnych aktach prawnych mowa o składaniu przysięgi wobec kogoś.
Łączę pozdrowienia.
14.03.2005
14.03.2005
Ciekaw jestem opinii poradni, które z form:– składać przysięgę przed kimś
– składać przysięgę wobec kogoś
– składać przysięgę komuś
– składać przysięgę na ręce kogoś
są poprawne, a które niepoprawne. WSPP nie informuje o składni tego zwrotu, podobnie jak dostępne mi słowniki frazeologiczne. W Potopie znalazłem „na ręce komendantów szwedzkich składać przysięgę na wierność nowemu panu”, ale we współczesnych aktach prawnych mowa o składaniu przysięgi wobec kogoś.
Łączę pozdrowienia.
Nie polecam składania przysięgi wobec kogoś. Jest to przykład nadużywania przyimka wobec – zjawiska, które autorzy poradników językowych zauważyli już wcześniej i przed którym ostrzegają.
Najlepiej (i chyba najczęściej) składa się przysięgę przed kimś. Można składać przysięgę na czyjeś ręce, co brzmi podniośle, ale staje się mimowolnie zabawne, gdy odbiorca przysięgi jest zbiorowy, por. nieudany zwrot złożyć przysięgę na ręce narodu. Tu lepsze byłoby złożyć przysięgę narodowi.
Ostatni przykład pokazuje, że poprawna jest też konstrukcja z celownikiem. Inny przykład to przysięga złożona diabłu. Nadmiarem kurtuazji byłoby składać ją na ręce diabła, a konstrukcja przed diabłem mogłaby sugerować, że chodzi o jakąś publiczną uroczystość. Podobnie z samym przysięgać: możemy przysięgać komuś (chętnie w cztery oczy) albo przed kimś (nawet w obecności innych osób).
Niewykluczone, że obejrzenie większej liczby cytatów w korpusie ujawniłoby jeszcze inne niuanse.
Najlepiej (i chyba najczęściej) składa się przysięgę przed kimś. Można składać przysięgę na czyjeś ręce, co brzmi podniośle, ale staje się mimowolnie zabawne, gdy odbiorca przysięgi jest zbiorowy, por. nieudany zwrot złożyć przysięgę na ręce narodu. Tu lepsze byłoby złożyć przysięgę narodowi.
Ostatni przykład pokazuje, że poprawna jest też konstrukcja z celownikiem. Inny przykład to przysięga złożona diabłu. Nadmiarem kurtuazji byłoby składać ją na ręce diabła, a konstrukcja przed diabłem mogłaby sugerować, że chodzi o jakąś publiczną uroczystość. Podobnie z samym przysięgać: możemy przysięgać komuś (chętnie w cztery oczy) albo przed kimś (nawet w obecności innych osób).
Niewykluczone, że obejrzenie większej liczby cytatów w korpusie ujawniłoby jeszcze inne niuanse.
Mirosław Bańko, PWN
