pytanie zaczynające się od przeczenia

pytanie zaczynające się od przeczenia
13.09.2005
13.09.2005
Jak powinna brzmieć odpowiedź na pytanie zaczynające się od przeczenia? Na przykład: „Nie lubisz pomidorów?”. a) „Nie” – oznaczające ‘nie lubię pomidorów’, stosowane w 90% odpowiedzi, b) „Tak” – oznaczające ‘nie lubię pomidorów’, wydaje się logiczniejsze. Czy może być tak, że obie formy są poprawne, w zależności od tego jak zrozumieją się obie strony?
Problem nie jest gramatyczny, ale praktyczny, a w swobodnej mowie obie formy są poprawne. Istotnie, zwykle odpowiada się według pierwszego wzoru, a ewentualny problem z logiką wypowiedzi rozwiązuje kontekst słowny lub sytuacyjny. Krótkie „Nie” zostanie w codziennej komunikacji zinterpretowane jako wyrażenie eliptyczne (z pominięciem składników domyślnych), a gdyby odpowiadający chciał uniknąć możliwych niejasności, mógłby odpowiedzieć „Nie lubię” (bez pauzy między tymi wyrazami!). Również okoliczności towarzyszące mówieniu mogą wiele wyjaśniać, np. słowu „Nie” w takich wypadkach często towarzyszy gest przeczenia, odpowiednia mimika.
Właściwa interpretacja odpowiedzi jest także możliwa dzięki temu, że odpowiedź przecząca miałaby inną formę, np. „Dlaczego, lubię”, „Czemu tak myślisz, lubię”, mogłaby wprawdzie mieć też postać „Nie, lubię”, ale z wyraźną pauzą między wyrazami.
Co ciekawe: odpowiedź „Tak” zostanie prawdopodobnie zinterpretowana jako forma ekspresywna o znaczeniu ‘bardzo nie lubię’.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego