się
22.02.2005
Witam serdecznie,
chciałabym dowiedzieć się, czy pytanie: „Jak pan / pani nazywa się?”, z zaimkiem zwrotnym się na końcu, jest niepoprawne. Czy dopuszczalny jest tylko szyk „Jak się pan / pani nazywa?”? Jeżeli tak, to czy są jakieś reguły, które określają pozycję tego zaimka przed czy za czasownikiem.
Dziękuję i pozdrawiam.
chciałabym dowiedzieć się, czy pytanie: „Jak pan / pani nazywa się?”, z zaimkiem zwrotnym się na końcu, jest niepoprawne. Czy dopuszczalny jest tylko szyk „Jak się pan / pani nazywa?”? Jeżeli tak, to czy są jakieś reguły, które określają pozycję tego zaimka przed czy za czasownikiem.
Dziękuję i pozdrawiam.
Zdanie „Jak pan nazywa się?” jest rażąco niezręczne. Wątpię, by ktokolwiek był skłonny je zaakceptować. Możemy zastosować jedynie szyk „Jak się pan nazywa?”.
Używając zaimka się, powinniśmy respektować następujące reguły:
1) Wyraz się najlepiej umieścić przed czasownikiem. Wynika stąd, że niekiedy możemy się postawić po czasowniku, np. w zdaniu „Jak nazywa się ten pan?”. Czasem zaimek zwrotny się może być nawet oddzielony od czasownika innym wyrazem (innymi wyrazami), np. „Jak się ten pan nazywa?”.
2) Wyrazu się nie należy używać na początku i końcu zdania oraz po przyimku. Właśnie dlatego przykład podany w pytaniu jest niepoprawny, podobnie też nie do przyjęcia byłoby „Jak ten pan nazywa się?”. Wyjątek: się występuje na końcu zdania, jeśli składa się ono z samego orzeczenia, np. „Zdarza się”.
Używając zaimka się, powinniśmy respektować następujące reguły:
1) Wyraz się najlepiej umieścić przed czasownikiem. Wynika stąd, że niekiedy możemy się postawić po czasowniku, np. w zdaniu „Jak nazywa się ten pan?”. Czasem zaimek zwrotny się może być nawet oddzielony od czasownika innym wyrazem (innymi wyrazami), np. „Jak się ten pan nazywa?”.
2) Wyrazu się nie należy używać na początku i końcu zdania oraz po przyimku. Właśnie dlatego przykład podany w pytaniu jest niepoprawny, podobnie też nie do przyjęcia byłoby „Jak ten pan nazywa się?”. Wyjątek: się występuje na końcu zdania, jeśli składa się ono z samego orzeczenia, np. „Zdarza się”.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
