skrótowce od nazw pospolitych

skrótowce od nazw pospolitych
22.03.2013
22.03.2013
Czy skrótowce od nazw pospolitych należy zapisywać małymi, czy wielkimi literami, np. artykuły AGD/agd, pracownia RTG/rtg, oceny z ZPT/zpt, wynik USG/usg?
Przykłady, które Pan podał, istotnie zapisywane są na dwa sposoby – także w słownikach – ale w zasadach pisowni nie ma reguły, która orzekałaby, że każdy skrótowiec od nazwy pospolitej można zapisywać małymi literami. W odniesieniu ogólnym – a więc gdy mówimy o artykułach gospodarstwa domowego i o zajęciach praktyczno-technicznych w ogóle, a także o rentgenografii i ultrasonografii – skrótowce te zbliżają się do nazw własnych, co może skłaniać do pisania ich wielkimi literami. W użyciu szczegółowym zaś – gdy chodzi o dające się policzyć artykuły, zajęcia i urządzenia diagnostyczne – wymienione skrótowce funkcjonują jak nazwy pospolite, nasuwa się więc ich zapis małą literą. Można by różnicę pisowni związać z różnicą referencji, np. „Szpital kupił parat do USG”, ale „Zepsuło się szpitalne usg”. Myślę jednak, że byłoby to niepotrzebną komplikacją.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
  1. 22.03.2013
    Warto też zauważyć, że Wielki słownik ortograficzny, dopuszczając wariantywną pisownię skrótowców od nazw pospolitych (dużymi bądź małymi literami), nie traktuje ich równorzędnie. Istnieje grupa, w której zmniejszenie liter kompensujemy kropką (AGD lub agd., EEG lub eeg., EKG lub ekg., EMG lub emg., RTG lub rtg., USG lub usg., WF lub wf., WOS lub wos.), oraz taka, gdzie kropkę pomijamy (AIDS lub aids, BHP lub bhp, RTV lub rtv, TIR lub tir). W Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny jest podobnie, z tą różnicą, że podaje się tam wyłącznie formę rtg. (podobnie było zresztą w WSO, wariant RTG wprowadzono dopiero w wydaniu trzecim, z 2010 roku).
    Łączę wyrazy szacunku
    Michał Kunik
  2. 22.03.2013
    Praktyka jest inna, w praktyce słowa ekg, usg, rtg, wf są pisane na ogół bez kropki. Nie widać zresztą powodów, dla których rtg miałoby mieć kropkę, a rtv nie. Poza tym, jeśli podostawiać kropki tam, gdzie je postawiono w słownikach, to powstałe napisy będą należały do skrótów (w wąskim sensie), a nie do skrótowców.
    MB
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego