skróty nazw sędziów

skróty nazw sędziów
22.12.2003
22.12.2003
Czy skrót SSR – 'sędzia sądu (Sądu?) rejonowego (Rejonowego?)' i inne podobne (SSO, SSN) są poprawne? W praktyce sądowej stawia się je przed nazwiskami sędziów, zwłaszcza w rubrum orzeczenia, ale również w innych pismach urzędowych.
Czy należy je pisać wielkimi literami i bez kropek? Nie spotkałem się z innym zapisem, a jednak mam wątpliwości, czy wyżej wymienione i powszechnie używane skróty są poprawne.
Pozdrawiam,
Michał Grześkowiak
Nasze przepisy ortograficzne nie regulują tego problemu precyzyjnie. W Słowniku skrótów i skrótowców Jerzego Podrackiego czytamy, iż „skrótowce występujące w znaczeniu nazwy pospolitej, a nie jednostkowej, piszemy w całości małymi literami”. To orzeczenie mogłoby przesądzać sprawę, gdybyśmy nie przeczytali przykładów, które przybliżają myśl autora: żelbet, baon, sanepid (skrót od przymiotnika sanitarno-epidemiologiczny), cekaem. Reguła ta – jak widzimy – nie rozstrzyga jednoznacznie Pańskiego problemu. Przepis ten przytaczam, bo widzę, że zależy Panu na zgodności z normą skodyfikowaną. Jest jednak faktem bezspornym, iż problemu opisanego przez Pana (i podobnych) norma taka nie reguluje. W związku z tym musimy poszukać również innych argumentów.
Mocnym argumentem jest wspomniany przez Pana rozpowszechniony środowiskowo zwyczaj używania skrótów SSR (sędzia sądu rejonowego) oraz SSO i SSN (jak się domyślam, chodzi o sędziów sądów okręgowych i sądu najwyższego). Należy rozumieć, iż w środowisku prawniczym skróty te są powszechnie zrozumiałe, co sprzyja ich używaniu i co może zachęcać do kontynuacji tego zwyczaju.
Czy zapisywać je może małymi literami: ssr, sso, ssn? Odradzam, z kilku powodów. Po pierwsze, nie są to skróty tego samego rzędu, co pisane małymi literami np., m.in. (a pochodzące od form niepełnoznacznych), lecz przeciwnie – są to skróty wyrażeń pełnoznacznych, które mogą wystąpić w pozycji podmiotu w zdaniu. Po drugie, jeśli nazwa urzędu występuje w pełnym brzmieniu i odnosi się do konkretnej osoby (zob. Nowy słownik ortograficzny PWN, reguła [85]), możemy ją zapisać wielkimi literami. Po trzecie, piszemy też np. AGD (artykuły gospodarstwa domowego, choć możliwe również, lecz rzadkie, agd.), KS (klub sportowy). Po czwarte wreszcie: zapisy SSR, SSO, SSN są czytelniejsze od zapisów małymi literami. W skrótowcach zapisywanych wielkimi literami nie stawiamy kropek.
Wniosek: zapisy, o które Pan pyta, są poprawne.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego