słowa mylone i mylnie rozumiane

słowa mylone i mylnie rozumiane
4.04.2009
4.04.2009
Szanowni Państwo,
będę niezmiernie wdzięczna za pomoc w interpretacji następującego zagadnienia: „Wyrazy mylone i źle rozumiane”, np. irracjonalny to jest 'pozarozumowy', a nie 'absurdalny', por. też adaptować i adoptować, lipny i lipowy, owocny i owocowy itp. Jest to dla mnie bardzo ważne.
Z góry dziękuję.
Podobnie brzmiące wyrazy, o jakie Pani pyta, to tzw. paronimy. Nie wiem, na czym mogłaby polegać nasza pomoc. Może na informacji, że w ofercie PWN znajduje się Słownik paronimów, czyli wyrazów mylonych autorstwa dwojga profesorów z Uniwersytetu Śląskiego, Małgorzaty Kity i Edwarda Polańskiego?
Czym innym są wyrazy źle rozumiane. Niektóre osoby sądzą, że oportunista to człowiek stawiający czemuś opór, podczas gdy słownikowe użycie tego wyrazu, wciąż przeważające w zwyczaju społecznym, to 'człowiek bez stałych zasad, gotowy zrobić wszystko dla doraźnych korzyści'. O tym, że termin komisja skrutacyjna bywa źle rozumiany, świadczy nawet jego błędna pisownia przez ó (zgodnie z tą błędną interpretacją komisja taka dokonuje skrótów, podczas gdy w rzeczywistości oblicza ona głosy w głosowaniu, a swoja nazwę bierze od łacińskiego scrutatio 'badanie'). Niektóre znaczenia, dawniej uważane za błędy, z czasem jednak zostały usankcjonowane – stosunkowo niedawno stało się tak z pasjonatem (dawniej człowiekiem wpadającym w pasję, dziś zwykle takim, który ma jakąś pasję) oraz sensatem (dawniej człowiekiem nadmiernie poważnym, dziś również doszukującym się wszędzie sensacji). O wyrazach źle rozumianych i takich, które na naszych oczach zmieniają lub zmieniły znaczenie, można poczytać w poradnikach językowych lub choćby w Słowniku wyrazów kłopotliwych.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego