słowa pochodzenia baskijskiego
24.05.2004
24.05.2004
Czy w języku polskim, oprócz imienia Ksawery, są jakieś słowa pochodzenia baskijskiego? Jeśli tak, to jakie…O ile mi wiadomo, nie ma w języku polskim ani jednego słowa będącego bezpośrednim zapożyczeniem z baskijskiego, jest natomiast kilka słów, które przejęliśmy za pośrednictwem innych języków.
Z języka Basków pochodzi nazwisko Bolivar, nosił je bohater wojen o niepodległość krajów Ameryki Południowej. Wywodzi się ono z baskijskiej nazwy miejscowej Bolibar, która powstała z wyrazów bolu 'młyn' i Ibar 'nazwa rzeki'. Od nazwiska bohatera na gruncie języka hiszpańskiego powstały wyrazy Boliwia i boliwar 'jednostka monetarna'. Już w polszczyźnie utworzyliśmy wyrazy Boliwijczyk, Boliwijka, boliwijski, które możemy uznać za spokrewnione z baskijskim źródłosłowem, choć jest to już dalsze powinowactwo.
Baskijski źródłosłów ma również mieć nazwa Zatoka Biskajska, która wywodzi się prawdopodobnie ze słowa biskar 'górzysta kraina' (Baskonia – jak wiadomo – leży w górach).
Są też wyrazy pospolite o takim rodowodzie. Niektóre angielskojęzyczne źródła podają, że słowo anchois (ang. anchovy) może wywodzić się z baskijskiego anchu 'suszona ryba', a to z kolei z anchuva 'suszony'.
Z kolei wyraz sylwetka, który powstał od nazwiska de Silhouette (nosił je pewien francuski polityk żyjący w XVIII w.), ma dłuższą historię, niż można sądzić po lekturze naszych słowników etymologicznych – Silhouette to francuski zapis baskijskiego nazwiska Zilhueta.
Z języka Basków pochodzi nazwisko Bolivar, nosił je bohater wojen o niepodległość krajów Ameryki Południowej. Wywodzi się ono z baskijskiej nazwy miejscowej Bolibar, która powstała z wyrazów bolu 'młyn' i Ibar 'nazwa rzeki'. Od nazwiska bohatera na gruncie języka hiszpańskiego powstały wyrazy Boliwia i boliwar 'jednostka monetarna'. Już w polszczyźnie utworzyliśmy wyrazy Boliwijczyk, Boliwijka, boliwijski, które możemy uznać za spokrewnione z baskijskim źródłosłowem, choć jest to już dalsze powinowactwo.
Baskijski źródłosłów ma również mieć nazwa Zatoka Biskajska, która wywodzi się prawdopodobnie ze słowa biskar 'górzysta kraina' (Baskonia – jak wiadomo – leży w górach).
Są też wyrazy pospolite o takim rodowodzie. Niektóre angielskojęzyczne źródła podają, że słowo anchois (ang. anchovy) może wywodzić się z baskijskiego anchu 'suszona ryba', a to z kolei z anchuva 'suszony'.
Z kolei wyraz sylwetka, który powstał od nazwiska de Silhouette (nosił je pewien francuski polityk żyjący w XVIII w.), ma dłuższą historię, niż można sądzić po lekturze naszych słowników etymologicznych – Silhouette to francuski zapis baskijskiego nazwiska Zilhueta.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski