średniowysoki a średnio inteligentny

średniowysoki a średnio inteligentny
26.10.2012
26.10.2012
Dlaczego średniowysoki pisze się łącznie, a średnio inteligentny już osobno? Możliwa odpowiedź brzmi: ponieważ do słowa średniowysoki stosuje się zasada ortograficzna nr 136, a do wyrażenia średnio inteligentny – zasada ortograficzna nr 134. W takim razie zapytam: dlaczego do pierwszego przykładu stosuje się tamta zasada, a do drugiego tamta? Czym te przykłady się różnią, że trzeba je traktować inaczej?
Wymienione zasady w WSO PWN są słabo zróżnicowane, mam wrażenie, że sformułowane je po to, aby usprawiedliwić zwyczaj pisania podobnych wyrazów raz tak, raz inaczej. To samo można powiedzieć o odpowiednich zasadach w innych, w szczególności wcześniejszych słownikach. O zwyczaju rozdzielnego pisania niektórych zwrotów (np. średnio inteligentny), a łącznego pisania innych (np. średniowysoki) może decydować stopień ich leksykalizacji, czyli „uwyrazowienia”. Im bardziej konwencjonalizuje się jakiś zwrot, tym bardziej odczuwamy go jako wyraz, a nie doraźne połączenie wyrazów. Niestety, jest to kryterium tak ogólne, że w konkretnych sytuacjach nie wystarcza. W praktyce lepiej trzymać się ustaleń słownika, a gdy zasady pisowni są słabo zróżnicowane, trzeba polegać po prostu na liście haseł.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego