strona zwrotna
czy w zdaniach „To się samo nie zrobi”, „Pranie się samo nie zrobi”, „Dokument (sam) się nie zapisał” mamy do czynienia z właściwą stroną zwrotną czasownika? Czy w tego typu zdaniach możemy zastąpić się słowem siebie?
Wiem, że strona zwrotna nie zawsze posiada znaczenie zwrotne, np. w zdaniu „Dokument (sam) się zapisał” będziemy mieli raczej znaczenie, które unika podawania wykonawcy czynności. Ale czy tak samo jest w przypadku tych pozostałych zdań?
2.11.2012
2.11.2012
Dzień dobry, czy w zdaniach „To się samo nie zrobi”, „Pranie się samo nie zrobi”, „Dokument (sam) się nie zapisał” mamy do czynienia z właściwą stroną zwrotną czasownika? Czy w tego typu zdaniach możemy zastąpić się słowem siebie?
Wiem, że strona zwrotna nie zawsze posiada znaczenie zwrotne, np. w zdaniu „Dokument (sam) się zapisał” będziemy mieli raczej znaczenie, które unika podawania wykonawcy czynności. Ale czy tak samo jest w przypadku tych pozostałych zdań?
Terminu strona zwrotna można używać dwojako: w odniesieniu do wszystkich połączeń czasownika ze słowem się (w takim wypadku należałoby mówić raczej: tzw. strona zwrotna) albo w odniesieniu do takich połączeń, w których się jest wymienne na siebie, np. „Janek się czesze” i „Janek czesze tylko siebie” (obecność partykuły tylko w tym przykładzie ma przypominać, że siebie w przeciwieństwie do się jest akcentowane). W zdaniach przytoczonych w pytaniu się nie podlega wymianie na siebie (chyba że na zasadzie gry językowej), więc o ich zwrotności można mówić tylko w tym pierwszym, umownym sensie.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
