styl dziennikarzy sportowych

styl dziennikarzy sportowych

7.01.2002
7.01.2002

Do pracy z polskiego na temat „Styl dziennikarzy sportowych. Kategorie stylu publicystycznego” z przykładami brakuje mi konkretnych informacji. Dostępne mi źródła są bardzo ograniczone. Mieszkam w małym miasteczku (w Kołobrzegu)i stąd te problemy. Czy mogę liczyc na pomoc logistyczną? Świąteczne pozdrowienia


Witek

Zasadniczo nie angażujemy się w pomoc w odrabianiu zadań studenckich ani szkolnych, dlatego poniższa, obszerna odpowiedź, napisana przez prof. Włodzimierza Gruszczyńskiego z Instytutu Dziennikarstwa UW, jest wyjątkiem. Publikujemy ją nie po to, aby zachęcić czytelników do zadawania nam kolejnych pytań tego rodzaju, ale po to, aby pokazać, że wyszukanie bibliografii do jakiejkolwiek pracy to po pierwsze zadanie niebanalne, po drugie nie mieszczące się w zakresie poradnictwa językowego. (Red.)

O stylu dziennikarzy sportowych mówi się dużo (przeważnie krytycznie), natomiast pisze się stosunkowo mało, dlatego mam niewiele wskazówek lekturowych. Na domiar złego większość znanych mi artykułów poświęconych stylowi dziennikarzy sportowych opublikowana została w niskonakładowych pismach naukowych, które – jak sądzę – mogą być trudne do zdobycia w Kołobrzegu. Oto kilka tekstów, które mogą się przydać w trakcie pisania pracy:

- J. Ożdżyński, Cechy kategorialne stylu prasowych wiadomości sportowych, Język Polski, rocznik 57 z 1977 r., zeszyt 5, s. 363-375 (Język Polski to dwumiesięcznik wydawany w Krakowie, powinien być dostępny w większych bibliotekach).

- J. Ożdżyński, Relacja radiowa a komentarz telewizyjny w ujęciu składniowo-informacyjnym (na materiale sportowym), [w książce:] Studia nad składnią polszczyzny mówionej, Wrocław 1978.

- Ten sam autor opublikował jeszcze artykuły na podobne tematy w tomach Rocznik Naukowo-Dydaktyczny Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie (w tomach Prace Językoznawcze z lat 1976 i 1983), ale sądzę, że rocznik ten może być trudno dostępny.

- S. Reczek, O stylu polskiej prasy sportowej, Zeszyty Prasoznawcze 1968, nr 3.

- M. Stajewski, Język dziennikarzy sportowych w radiu i telewizji, Poradnik Językowy 1978, zeszyt 4, s. 165-168.

- M. Kita, Problem strukturowania tekstów radiowych i telewizyjnych sprawozdań sportowych, Socjolingwistyka nr 2, 1979, s. 133-148.

Dużo łatwiej można dać wskazówki bibliograficzne dotyczące drugiej części tematu, czyli tzw. stylu publicystycznego (nazwę tego stylu poprzedziłem skrótem tzw., ponieważ nie wszyscy zgadzają się z tym, że taki styl w ogóle istnieje). Przede wszystkim warto zajrzeć do klasycznego podręcznika Walerego Pisarka, Retoryka dziennikarska (wydawany był co najmniej trzykrotnie) i poczytać tam o stylu (czy też stylach) poszczególnych gatunków dziennikarskich. Poza tym można skorzystać z książki Janiny Fras Dziennikarski warsztat językowy (Wrocław 1999), a zwłaszcza rozdziału IV pt.Język podstawowych gatunków dziennikarskich. Warto też na pewno zajrzeć do Encyklopedii wiedzy o prasie pod red. J. Maślanki (Wrocław 1976). Przydatne mogą być też książki przeznaczone dla szkół (choć raczej dla nauczycieli niż dla uczniów): R. Jedliński, Gatunki publicystyczne w szkole średniej, Warszawa 1984; J. Kowalik, Nauka o języku polskim dla licealistów, Warszawa 1992. O tzw. stylu publicystyczno-dziennikarskim można poczytać we wznowionej ostatnio książce H. Kurkowskiej i S. Skorupki Stylistyka polska (przykłady mogą się okazać trochę przestarzałe) oraz w popularnej książce A. Cegieły i A. Markowskiego Z polszczyzną za pan brat, Warszawa 1982 (s. 49-50).

Na zakończenie kilka wskazówek, które mogą się okazać przydatne w czasie pisania. Trzeba na pewno zauważyć, że wypowiedzi dziennikarzy sportowych są bardzo różne pod względem gatunkowym, a co za tym idzie – stylistycznym. Zupełnie inaczej mówi sprawozdawca radiowy, który na żywo relacjonuje mecz piłki nożnej, zupełnie inaczej – jego kolega komentujący ten sam mecz, a jeszcze inaczej pisze dziennikarz prasowy, którego relacja z meczu ukazuje się następnego dnia. Z całą pewnością trzeba zwrócić uwagę na to, że język dziennikarzy sportowych (zwłaszcza radiowych i telewizyjnych) jest bardzo emocjonalny, bliski językowi potocznemu. To, że dziennikarz jest zazwyczaj zaangażowany emocjonalnie w przebieg zawodów, które relacjonuje lub komentuje, wpływa na to, że nie do końca umie on zapanować nad tokiem swej wypowiedzi – dlatego w relacjach sportowych tyle przejęzyczeń i błędów.

Mam nadzieję, że tych kilka wskazówek ułatwi napisanie pracy. Życzę powodzenia.

Włodzimierz Gruszczyński, prof., Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego