szyk wyrazów

szyk wyrazów
4.11.2002
4.11.2002
Ostatnimi czasy drażnią mnie konstrukcje, których przykłady podaję niżej. Podobne bardzo często słychać w mediach i można znaleźć w prasie. Czy to tylko moje przewrażliwienie, czy też we wszystkich tych zdaniach szyk powinien być zdecydowanie inny?
  • X zginął w zorganizowanej przez Rosjan zasadzce.
  • Jutro rano moskiewskiego czasu zaczną zabijać zakładników.
  • To teraz jedyne miejsce, w którym mogą występować musicalowi artyści.
  • Nowe przepisy umożliwiły powstanie rodzinnych wytwórni.
  • Tym zadaniom nie podoła człowiek, dla którego najważniejsza jest polityczna kariera.
  • Adresy komisji wyborczych można znaleźć na obwieszczeniach porozwieszanych w publicznych miejscach.
  • Pisma poświęcone broni nie mają nic do zarzucenia karabinom czy pistoletom amerykańskiej produkcji.
  • W moim przekonaniu nastąpiła nadinterpretacja tekstu rozszerzająca nieprawnie pojęcie estetyczne na ideologię polityczną totalitarnego państwa.
  • Przedstawiamy skuteczne lekarstwa na codzienne dolegliwości biurowych aplikacji.
  • Unijne standardy (tytuł artykułu)
  • Wybierz firmę X, która zabezpieczy twoją finansową przyszłość.
  • 10 weekendowych wyjazdów (wygrane w konkursie)

Pozdrawiam! :-))
Szyk wyrazów w polskim zdaniu – przynajmniej dopóty, dopóki rozpatrywać je poza kontekstem – jest dość swobodny. Żadne z przytoczonych przez Pana zdań nie jest zdecydowanie niepoprawne, choć we wszystkich można by proponować drobne zmiany. Na przykład w pierwszym zdaniu rozwiniętą przydawkę imiesłowową lepiej byłoby umieścić po rzeczowniku (w zasadzce zorganizowanej przez Rosjan), a we wszystkich następnych warto by zamienić miejscami rzeczownik i przymiotnik (czasu moskiewskiego, artyści musicalowi, wytwórni rodzinnych itd., aż do wyjazdów weekendowych).
Ogólnie biorąc, im bardziej terminologizuje się połączenie rzeczownika z przymiotnikiem, tym bardziej uzasadnione jest umieszczenie przymiotnika na drugim miejscu. Dlatego nie rażą, przynajmniej mnie, rodzinne wytwórnie, natomiast aż prosi się o poprawkę polityczna kariera. Niezręczne konstrukcje można tłumaczyć wpływem języka rosyjskiego i niemieckiego (dawniej) oraz angielskiego (dziś).
Mirosław Bańko
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego