ta Jarota, ten Zawisza?
Jakiego rodzaju gramatycznego są nazwy klubów sportowych Jarota Jarocin czy Zawisza Bydgoszcz? Pierwsze człony nazw pochodzą od postaci historycznych, które – niewątpliwie – były mężczyznami. Jednak w kontekście nazw drużyn byłbym skłonny uznać, że są rodzaju żeńskiego i uprawniony jest w gazecie tytuł np. „Jarota przegrała trzeci mecz”. Czy mam rację? Dodam, że uznawanie Jaroty za rodzaj żeński jest na naszym terenie bardzo powszechne.
Z poważaniem,
Karol Górski
18.05.2012
18.05.2012
Szanowni Państwo!Jakiego rodzaju gramatycznego są nazwy klubów sportowych Jarota Jarocin czy Zawisza Bydgoszcz? Pierwsze człony nazw pochodzą od postaci historycznych, które – niewątpliwie – były mężczyznami. Jednak w kontekście nazw drużyn byłbym skłonny uznać, że są rodzaju żeńskiego i uprawniony jest w gazecie tytuł np. „Jarota przegrała trzeci mecz”. Czy mam rację? Dodam, że uznawanie Jaroty za rodzaj żeński jest na naszym terenie bardzo powszechne.
Z poważaniem,
Karol Górski
Najpierw na temat zwyczaju językowego, którego analizę przeprowadziłem na tekstach dostępnych w Internecie. Otóż nazwa Jarota nieco częściej występuje jako wyraz rodzaju żeńskiego (ok. 55% użyć), zaś w przypadku Zawiszy użycia w rodzaju męskim bardzo wyraźnie przeważają (ok. 90%).
Objaśnienie tej osobliwości nie jest trudne. Zawisza to ciągle powszechnie znane imię sławnego rycerza, drugie z tych imion chyba poza nazwą klubu spotykane nie jest. W związku z tym wzór odmiany dla niego dobierany jest częściej na podstawie formy niż znaczenia.
Widać jednak, że we wtórnych znaczeniach (poza podanymi przez Pana przykładami są też nazwy firm) rodzaj żeński tych nazw jest akceptowany. Najrozsądniej byłoby uznać, że mogą one mieć jeden z dwóch rodzajów (dwurodzajowość rzeczowników nie jest niczym osobliwym), choć w konkretnym tekście należy ich używać w tylko w jednym wybranym rodzaju.
Wobec tego, jeśli nie są to męskie nazwy osobowe, może być ta Jarota i ta Zawisza.
Objaśnienie tej osobliwości nie jest trudne. Zawisza to ciągle powszechnie znane imię sławnego rycerza, drugie z tych imion chyba poza nazwą klubu spotykane nie jest. W związku z tym wzór odmiany dla niego dobierany jest częściej na podstawie formy niż znaczenia.
Widać jednak, że we wtórnych znaczeniach (poza podanymi przez Pana przykładami są też nazwy firm) rodzaj żeński tych nazw jest akceptowany. Najrozsądniej byłoby uznać, że mogą one mieć jeden z dwóch rodzajów (dwurodzajowość rzeczowników nie jest niczym osobliwym), choć w konkretnym tekście należy ich używać w tylko w jednym wybranym rodzaju.
Wobec tego, jeśli nie są to męskie nazwy osobowe, może być ta Jarota i ta Zawisza.
Jan Grzenia
