toczeń

toczeń
11.09.2012
11.09.2012
Szanowna Poradnio,
moje pytanie dotyczy nazwy choroby toczeń. Czy w bierniku wyraz ten będzie brzmiał tocznia? Na przykład mój sposób na tocznia, jest chory na tocznia czy też mój sposób na toczeń, jest chory na toczeń? Z góry bardzo dziękuję za odpowiedź.
Z wyrazami szacunku
Żądna wiedzy
Toczeń należy do rzeczowników męskich referencjalnie nieżywotnych – nie jest nazwą osoby ani zwierzęcia. W wypadku takich rzeczowników oczekiwana forma biernika lp jest równa mianownikowi (mówimy tu oczywiście o rzeczownikach zakończonych spółgłoską, nie takich jak poeta). Należy więc mówić np. chory na toczeń i tylko taka forma jest udokumentowana w Narodowym Korpusie Języka Polskiego.
Owszem, istnieje pewna grupa nazw chorób czy też raczej przypadłości, która wbrew ogólnej regule ma rodzaj męskożywotny, a biernik lp równy dopełniaczowi, np. kac, pryszcz, syf, zez. Takie grupy mają zdolność przyciąganie do siebie nowych wyrazów. Zauważmy jednak, że wymienione tu rzeczowniki są potoczne, podczas gdy oficjalne nazwy chorób i ich objawów stosują się do reguły ogólnej, por. mieć AIDS i mieć adidasa. Powiedzieć chory na tocznia można by więc tylko w języku potocznym. A i to nie bez ryzyka, że słuchacze pomyślą sobie nie najlepiej o mówiącym.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego