trzy pytania ze składni

trzy pytania ze składni
6.01.2014
6.01.2014
Które wyrażenia są poprawne:
- akcesoria dla domu czy akcesoria do domu,
- wybrać za czy wybrać jako,
- produkt w cenie czy produkt po cenie?
Mamy akcesoria dla zmotoryzowanych i akcesoria do samochodów osobowych. Pani pierwszy przykład mieści się gdzieś pośrodku, gdyż dom to miejsce, ale i – na zasadzie metonimii – mieszkające w nim osoby. Pewnie dlatego oba połączenia: akcesoria dla domu i akcesoria do domu wydają mi się dopuszczalne.
Można sobie wybrać cudzoziemkę za żonę albo celibat jako swoją drogę życiową – jak widzimy, także tutaj obie konstrukcje są dopuszczalne, choć nie twierdzę, że w każdym kontekście.
Jeśli chodzi o konstrukcje w cenie i po cenie, to proszę obejrzeć przykłady ich użycia w Narodowym Korpusie Języka Polskiego (www.nkjp.pl). Należy w tym celu wybrać wyszukiwarkę PELCRA, a w okienko na stronie Konkordancje wpisać raz w cenie, za drugim razem po cenie bez cudzysłówów ani żanych innych znaków (łatwe, prawda?). Przekona się Pani, że obie konstrukcje są w użyciu i że rysują się między nimi pewne różnice. Na przykład w połączeniu z konkretną liczbą używa się raczej wyrażenia w cenie (por. „lupy kieszonkowe w cenie 40 zł”), a w połączeniu z postpozycyjnym przymiotnikiem używa się wyrażenia po cenie (por. „nie ma co marzyć o kupnie obrazu po cenie wywoławczej”, oba cytaty z NKJP).
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego