tytuły szlacheckie

tytuły szlacheckie
20.02.2003
20.02.2003
Jak uporządkować tytuły szlacheckie w kolejności od najniższego do najwyższego: najpierw pan brat, waść czy waszeć?
Nie da się uporządkować wymienionych tytułów według hierarchii ważności, ponieważ ich stosowanie było uzależnione od wielu czynników, m.in. od epoki, okoliczności, rodzaju relacji i statusu osób, które się do siebie zwracały. Najogólniej można powiedzieć, że formuła Wasza Miłość jeszcze w XV w. przysługiwała wyłącznie królowi i dopiero później była stosowana w odniesieniu do szlachty. I tu – w związku z częstym użyciem – najpierw uległa skróceniom różnego typu: Wasza Miłość > Waszmość > Waść > Wać oraz Waszmość > Waszeci > Wasze, a następnie wzmocnieniu, np. Waszmość Pan (a stąd Waćpan), a nawet Waszmość Miłościwy Pan.
Wyraz Pan to najpierw nazwa urzędu, najwyższego wprawdzie, bo to wyraz odnoszony do Boga, później nazwa władcy ziemskiego, następnie do chlebodawcy, a wreszcie używana jako składnik formy grzecznościowej, por. Pan Ojciec, Pan Mąż (por. też Pani Matka), Pan starosta.
Szlachta we wzajemnych relacjach posługiwała się tytułem Bracie!, później wzmacnianym Panie Bracie!, a nawet Mości Panie Bracie!
Łączę pozdrowienia
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego