w Węgrzech (?)
Dzień dobry!
Co do poprawności wyrażeń „w Ukrainie” czy „w Słowacji”, zastępujących tradycyjny przyimek „na” wątpliwości nie mam. Jednakże czy forma „w Węgrzech” jest poprawna?
Pozdrawiam
Poruszona w pytaniu kwestia związana jest poniekąd z tym samym zjawiskiem, które odnosi się do wyboru przyimków w lub na oraz do lub na w wypadku samodzielnych obecnie krajów, które niegdyś stanowiły zależne terytoria w obrębie większych organizmów państwowych. Co prawda Węgry także były częścią Cesarstwa Austriackiego, lecz konstrukcje na Węgry i na Węgrzech występowały w polszczyźnie na długo przed tym, nim kraj ten stał się częścią monarchii austro-węgierskiej rządzonej przez Habsburgów.
Dotychczas słowniki poprawnościowe zalecały mówić i pisać: jechać na Ukrainę, mieszkać na Ukrainie. Po ataku Rosji na to państwo – pod wpływem opinii publicznej – paradygmat ten uległ zmianie. W uzusie występują obecnie konstrukcje oboczne, przy czym dominują przyimki w i do (jechać do Ukrainy, mieszkać w Ukrainie). Zdaniem przeważającej części rodzimych użytkowników polszczyzny przyimki w oraz do podkreślają autonomiczność państwową Ukrainy.
W wypadku Węgier standardowe i dotychczas uznawane za jedyne poprawne są połączenia na Węgrzech i na Węgry. Jednakże w wyniku działania analogii gramatycznej także zaczyna się używać w odniesieniu do Węgier przyimków w i do. Zjawisko to jest mocno nasilone i ujawnia się w różnych gatunkach piśmienniczych, por. np.
- Ambasador RP w Węgrzech: kraje Grupy Wyszehradzkiej dojrzały, żeby wznowić negocjacje.
- Co warte podkreślenia, od lat 90. bardzo spadła liczba aborcji w Węgrzech.
- Inflacja w Węgrzech najwyższa w UE.
- Nie ma dla mnie przyszłości w Węgrzech Orbána.
- Osada polska na brzegach jeziora Balaton w Węgrzech.
- System Zadarma umożliwia podłączenie numeru telefonicznego w Węgrzech do Twojego komputera, bramki SIP, biurowej centrali PBX, telefonu komórkowego.
- Wśród wielu nazwisk bohaterów tamtych czasów, pojawia się m.in. nuncjusz apostolski w Węgrzech abp Angelo Rotta.
- Loty do Węgier w najniższych cenach.
- „Z Polski do Węgier – emigracja serca” to seria filmów dokumentalnych.
- Serwis BiletyAutokarowe.pl oferuje tanie bilety autokarowe do Węgier.
- Szczegóły dotyczące dostawy paczek do Węgier. Dostarczymy tu Państwa towar szybko, niezawodnie i po najlepszej możliwej cenie.
- Transport z Polski do Węgier i z Węgier do Polski opiera się na tak zwanej spedycji multimodalnej.
W opinii piszącego te słowa należałoby zatem dopuścić oboczność omawianych tu przyimków również w odniesieniu do Węgier. Dodatkowym argumentem przemawiającym za takim rozwiązaniem jest to, że przyimek w był już wcześniej uznawany za poprawny w sytuacji, gdy nie łączył się bezpośrednio z nazwą kraju, por. np.
- Takie postępowanie mogło dać jakie takie rezultaty w laicystycznych Węgrzech i niemal zateizowanej Czechosłowacji, ale nie w Polsce (L. Tyrmand, Dziennik 1954)
- W innych krajach, na przykład w komunistycznych Węgrzech, gdzie próby reformowania gospodarki nakazowej odniosły pewne skutki w latach siedemdziesiątych XX w., to raczej niezadowolenie znacznych grup społecznych podkopało pozycję reżimu (D. Petrescu, Rewolucje 1989 roku. Schemat wyjaśniający)