W pierwszym rzędzie to kalka z języka niemieckiego (in erster Linie), która przenikła do polszczyzny w okresie zaborów i jak wszelkie ówczesne germanizmy i rusycyzmy budziła obawy. Obawiano się mianowicie zepsucia języka polskiego przez języki zaborców, a w konsekwencji wynarodowienia. Rozpowszechnione było przekonanie, że – jak to ujął Karol Liebelt – „naród żyje, dopóki język jego żyje”. Sąd ten nie jest bezwzględnie prawdziwy, o czym świadczy sytuacja wielu narodów, choćby Szwajcarów czy Kanadyjczyków, nie mających przecież własnego – tzn. jednego i sobie tylko właściwego – języka. W XIX-wiecznej Polsce język uchodził jednak za gwaranta narodowego bytu.
Inna rzecz, czy w prawie sto lat po odzyskaniu niepodległości ma sens walka z zapożyczeniami tak dawnymi i tak rozpowszechnionymi jak właśnie w pierwszym rzędzie. Warto sobie zdawać sprawę, że na korzyść tego zwrotu przemawia nie tylko frekwencja, czyli zwyczaj językowy, ale także kryterium autorytetu kulturalnego. Kwestionowane w pierwszym rzędzie można znaleźć w tekstach m.in. Bratnego, Brezy, Gombrowicza, Herlinga-Grudzińskiego, Kossak-Szczuckiej, Mrożka, Newerlego, Tischnera, Tyrmanda, Witkacego.