warianty strony biernej
mam pytanie odnośnie rożnicy w tworzeniu konstrukcji biernej przy użyciu słów: być/zostać + imiesłów. Jaka jest np. różnica w zdaniach „Mur został zbudowany z cegły”, „Mur jest zbudowany z cegły”? Albo w zdaniach „Rada zostanie powołana przez burmistrza”, „Rada będzie powołana przez burmistrza”? Kiedy i dlaczego bardziej uzasadnione jest wybranie jednej z tych konstrukcji?
11.09.2012
11.09.2012
Dzień dobry, mam pytanie odnośnie rożnicy w tworzeniu konstrukcji biernej przy użyciu słów: być/zostać + imiesłów. Jaka jest np. różnica w zdaniach „Mur został zbudowany z cegły”, „Mur jest zbudowany z cegły”? Albo w zdaniach „Rada zostanie powołana przez burmistrza”, „Rada będzie powołana przez burmistrza”? Kiedy i dlaczego bardziej uzasadnione jest wybranie jednej z tych konstrukcji?
W zdaniu „Mur został zbudowany z cegły” mowa o pewnych działaniach, które doprowadziły do powstania muru, w zdaniu „Mur jest zbudowany z cegły” mowa zaś o ich rezultacie. W konsekwencji pierwszego zdania można użyć w odniesieniu do muru, którego już nie ma, podczas gdy drugie zdanie implikuje, że mur istnieje w chwili mówienia o nim.
W czasie przyszłym różnica się zaciera, zdania „Rada zostanie powołana przez burmistrza” i „Rada będzie powołana przez burmistrza” są chyba równoznaczne.
Przykłady te nie wyczerpują zagadnienia. Słowa posiłkowe w konstrukcjach biernych są różne (nie tylko być i zostać, ale też np. bywać), mogą się różnić aspektem (por. zostać i zostawać), różny aspekt mogą też mieć imiesłowy (np. zbudowany i budowany). Różne kombinacje tych składników dają różne efekty, a tylko nieliczne kombinacje są wykluczone (np. nie mówimy „Mur został budowany…”).
W czasie przyszłym różnica się zaciera, zdania „Rada zostanie powołana przez burmistrza” i „Rada będzie powołana przez burmistrza” są chyba równoznaczne.
Przykłady te nie wyczerpują zagadnienia. Słowa posiłkowe w konstrukcjach biernych są różne (nie tylko być i zostać, ale też np. bywać), mogą się różnić aspektem (por. zostać i zostawać), różny aspekt mogą też mieć imiesłowy (np. zbudowany i budowany). Różne kombinacje tych składników dają różne efekty, a tylko nieliczne kombinacje są wykluczone (np. nie mówimy „Mur został budowany…”).
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski