wymowa skrótowców angielskich
Dziękuję i pozdrawiam
25.12.2007
25.12.2007
Jak powinno się czytać skróty utworzone od angielskich nazw? Razi mnie, gdy słyszę w reklamie telewizor LCD, czytane [el ce de]. Nie mówimy przecież [ce de rom] albo (komputer) [pe ce]. Z drugiej strony są USA ([u es a], a nie [ju es ej]) czy system ESP ([e es pe], a nie [i es pi]). Jaka jest poprawna wymowa i jaka reguła nią rządzi? Dziękuję i pozdrawiam
W zasadzie nie ma powodów, aby angielskie skrótowce wymawiać z angielska, wiele zresztą (może większość) wymawiana jest po polsku. Dotyczy to zarówno starych zapożyczeń, np. USA, RAF, NATO, IRA, CEFTA, jak i nowszych, np. VHS, HTML, PDF, PIN.
Trudno wyjaśnić, dlaczego niektóre skrótowce angielskie literowane są z angielska, np. BBC, FBI, CIA. Być może ma to związek z tym, że przynajmniej niektóre a nich przyswoiliśmy najpierw w formie mówionej, a dopiero później pisanej.
Niektórych Polaków drażni, że łaciński z pochodzenia skrótowiec CV jest zwykle wymawiany po angielsku jako [s-iwi], a nie [cefał]. Zastanawiające też, że CD ma wariantywną wymowę, obcą [s-idi] lub spolszczoną [cede], podczas gdy DVD jest w zasadzie wymawiane tylko z angielska [diwidi]. Co do LCD, wymienionego w pytaniu, to sądzę, że zarówno jego angielska wymowa, jak i polska powinna być akceptowana.
Można zauważyć, że choć formy standardowe bywają wymawiane z angielska, to wyrazy pochodne mają wymowę spolszczoną, por. CV [s-iwi] i potoczną cefałkę) oraz PC [pis-i] i potoczny pecet.
Sposobem na polszczenie obcych skrótowców mogłoby być ich tłumaczenie – takie jakie stało się udziałem nazwy UNO 'United Nations Organization', przetłumaczonej na ONZ. Byłoby to rozwiązanie radykalne, ale przy obecnym tempie tworzenia nowych skrótowców i przy szerokim zakresie ich użycia mało wygodne. Skrótowce to bowiem internacjonalizmy ułatwiające porozumiewanie się. Choć nie trzeba zapożyczać ich razem z wymową, to zachowanie ich oryginalnej formy graficznej ułatwia komunikację.
Trudno wyjaśnić, dlaczego niektóre skrótowce angielskie literowane są z angielska, np. BBC, FBI, CIA. Być może ma to związek z tym, że przynajmniej niektóre a nich przyswoiliśmy najpierw w formie mówionej, a dopiero później pisanej.
Niektórych Polaków drażni, że łaciński z pochodzenia skrótowiec CV jest zwykle wymawiany po angielsku jako [s-iwi], a nie [cefał]. Zastanawiające też, że CD ma wariantywną wymowę, obcą [s-idi] lub spolszczoną [cede], podczas gdy DVD jest w zasadzie wymawiane tylko z angielska [diwidi]. Co do LCD, wymienionego w pytaniu, to sądzę, że zarówno jego angielska wymowa, jak i polska powinna być akceptowana.
Można zauważyć, że choć formy standardowe bywają wymawiane z angielska, to wyrazy pochodne mają wymowę spolszczoną, por. CV [s-iwi] i potoczną cefałkę) oraz PC [pis-i] i potoczny pecet.
Sposobem na polszczenie obcych skrótowców mogłoby być ich tłumaczenie – takie jakie stało się udziałem nazwy UNO 'United Nations Organization', przetłumaczonej na ONZ. Byłoby to rozwiązanie radykalne, ale przy obecnym tempie tworzenia nowych skrótowców i przy szerokim zakresie ich użycia mało wygodne. Skrótowce to bowiem internacjonalizmy ułatwiające porozumiewanie się. Choć nie trzeba zapożyczać ich razem z wymową, to zachowanie ich oryginalnej formy graficznej ułatwia komunikację.
Mirosław Bańko, PWN
