za pan brat

za pan brat
28.06.2011
28.06.2011
Dzień dobry.
Chciałbym zapytać o etymologię wyrażenia za pan brat. Nijak nie mogę logicznie ułożyć w całość tych trzech wyrazów.
Z poważaniem,
Jakub Łochowicz
Spieszę z wyjaśnieniem. Pełna postać tego zwrotu językowego to być z kim za pan brat, czyli 'pozostawać z kimś w zażyłych stosunkach'. Jest on cennym świadectwem historycznojęzykowym, ponieważ przetrwała w nim archaiczna forma biernika pan brat równa mianownikowi (nowsza jest równa dopełniaczowi: pana brata). Jest też cennym świadectwem obyczajowym, ponieważ przechowuje kurtuazyjny sposób zwracania się do bliskich osób, tzn. panie bracie, por. też pani matko, panie ojcze, panie synu, panie szwagrze i dawne porzekadło „Jaki pan mąż, podobnaż pani żona”.
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego