że by czy żeby?
Ostatnio nieźle się nagłowiłam – i nadal głowię – nad pewną kwestią z tekstu, który otrzymałam do zredagowania. Otóż pisze tam tłumacz: „Jestem pewien, że byśmy się dobrze zrozumieli” czy też „Stałoby się tak; wiedziała, że by się stało”. Chodzi mi o to że byśmy i że by. Słownik interpunkcyjny dopuszcza pisanie by oddzielnie po spójniku, ale w nieco innych przypadkach. Jak jest w tych przytoczonych przeze mnie przykładach? Razem czy osobno?
Iwona Michałowska
4.09.2007
4.09.2007
Szanowni Państwo! Ostatnio nieźle się nagłowiłam – i nadal głowię – nad pewną kwestią z tekstu, który otrzymałam do zredagowania. Otóż pisze tam tłumacz: „Jestem pewien, że byśmy się dobrze zrozumieli” czy też „Stałoby się tak; wiedziała, że by się stało”. Chodzi mi o to że byśmy i że by. Słownik interpunkcyjny dopuszcza pisanie by oddzielnie po spójniku, ale w nieco innych przypadkach. Jak jest w tych przytoczonych przeze mnie przykładach? Razem czy osobno?
Iwona Michałowska
Łącznie pisane żeby jest równoznaczne z aby, np. „Chcę, żeby wakacje trwały od maja do września”. W podanych przez Panią przykładach takiej równoznaczności nie ma, można by je przeformułować następująco: „Jestem pewien, że dobrze byśmy się zrozumieli” oraz „Stałoby się tak; wiedziała, że tak by się stało”. Ta różnica uzasadnia ich odmienną pisownię.
Proszę też porównać bliźniacze zdania: „Kontroler powiedział, żeby pasażerka z nim wysiadła” i „Kontroler powiedział, że by pasażerka z nim wysiadła”. Pierwsze z nich wyraża wolę mówiącego, tj. kontrolera, drugie zaś wyraża jego przypuszczenie co do zachowania kontrolowanej osoby. Aby uniknąć niejasności, w drugim zdaniu lepiej by było zmienić szyk: „Kontroler powiedział, że pasażerka by z nim wysiadła”.
Nawiasem mówiąc, słownik interpunkcyjny nie jest najlepszym źródłem wiedzy na temat pisowni łącznej i rozdzielnej. Może miała Pani na myśli słownik ortograficzny?
Proszę też porównać bliźniacze zdania: „Kontroler powiedział, żeby pasażerka z nim wysiadła” i „Kontroler powiedział, że by pasażerka z nim wysiadła”. Pierwsze z nich wyraża wolę mówiącego, tj. kontrolera, drugie zaś wyraża jego przypuszczenie co do zachowania kontrolowanej osoby. Aby uniknąć niejasności, w drugim zdaniu lepiej by było zmienić szyk: „Kontroler powiedział, że pasażerka by z nim wysiadła”.
Nawiasem mówiąc, słownik interpunkcyjny nie jest najlepszym źródłem wiedzy na temat pisowni łącznej i rozdzielnej. Może miała Pani na myśli słownik ortograficzny?
Mirosław Bańko, PWN
