żeby, aby, oby

żeby, aby, oby

3.05.2022
3.05.2022

Dzień dobry!

Czy zawsze przed słowem "żeby" należy stawiać przecinek, czy zależy to od kontekstu? Jaka jest różnica pomiędzy użyciem "żeby"/"aby" a "oby" na początku zdania (gdy wyrażamy prośby, życzenia, nadzieje etc.)? Czy wówczas najbardziej adekwatnym słowem jest "oby"?

Spójniki żeby oraz aby wprowadzają różne wypowiedzenia podrzędne. Występują na początku zdania złożonego (np. Aby/Żeby się o tym dowiedzieć, trzeba pójść do radcy prawnego) lub po zdaniu nadrzędnym (np. Wyciągnął rękę, żeby/aby zerwać jabłko). W obu wypadkach oddzielamy części składowe wypowiedzenia przecinkiem. Oba spójniki różni nacechowanie stylistyczne. Aby należy do stylu książkowego, gdy tymczasem żeby jest neutralne.

Dodatkowo wyraz aby pełni funkcję neutralnej stylistycznie partykuły, która wyraża życzenie mówiącego, by stało się to, o czym mowa w wypowiedzeniu, np. Aby wam się dobrze działo! W tej funkcji synonimem aby jest partykuła oby (nacechowana książkowością), np. Oby wam się dobrze działo!

Partykuły aby oraz oby są używane zwykle na początku zdania. Wymagają użycia bezokolicznika lub formy czasu przeszłego (wówczas przyłączają obowiązkowo końcówki 1. i 2. os. l.poj. i l.mn.), por. np.


Aby/Oby przeżyć zimę!

Aby/Oby tylko nie zastać zamkniętych drzwi!

Abym/Obym tylko dostał pracę ciekawą i dobrze płatną!

Abyście/Obyście tam dotarli!

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego