żyrafica?

żyrafica?
10.02.2014
10.02.2014
Czy formantu tworzącego nazwy samic zwierząt (tygrysica, borsuczyca) można użyć również dla gatunków, których nazwa jest rodzaju żeńskiego, np. małpica, żyrafica?
Wśród ponad 40 nazw samic utworzonych za pomocą sufiksu -ica, zawartych w indeksie a tergo do słownika Doroszewskiego, nie ma ani jednej utworzonej od rzeczownika rodzaju żeńskiego (zob. Renata Grzegorczykowa, Jadwiga Puzynina, Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego. Rzeczowniki sufiksalne rodzime, 1979, s. 75). Wynika to chyba stąd, że myśląc o zwierzęciu, którego nazwa ma rodzaj żeński, wyobrażamy je sobie jako samicę. Nie zawsze tak jest, ale zastanawiająco często.
Na przykład kto z nas, słuchając piosenki „Kukułeczka kuka”, pomyśli, że – realnie rzecz biorąc – może chodzić tylko o samca, bo tylko samce kukają? Chyba tylko ornitolog.
A z jakim zrozumieniem przyjmujemy, że żuk w bajce jest kawalerem, a biedronka panną, o którą ów kawaler się stara (por. znany wiersz Brzechwy). Stara się zresztą daremnie, gdyż biedronka woli muchomora. I chyba nie tylko dlatego, że „od środka aż po brzegi/ Miał wspaniałe, wielkie piegi”.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego