Podajemy rozstrzygnięcia wszelkich problemów związanych z odmianą słów: czy dane słowo w ogóle się odmienia, jak je odmieniać, czy ma liczbę mnogą, czy dopełniacz ma końcówkę -u czy -a, jak brzmi w czasie przyszłym, jaki jest jego wołacz.
odmiana
-
jeździć17.03.200317.03.2003Czy poprawna jest forma: jeździj, np. pożegnanie: „Jeździj w spokoju…”? Osobiście jakoś mnie razi forma jeźdź podawana przez Państwa słownik i mam gorącą nadzieję, że podana przeze mnie forma jest też uważana za poprawną, bo na pewno jest milsza dla ucha. Licząc na szybką odpowiedź, łączę pozdrowienia i pozostaję z poważaniem.
Dariusz Celarski -
forum15.03.200315.03.2003Szanowni Państwo!
Znalazłam w poradni 3 odpowiedzi p. Mirosława Bańko dotyczące odmiany wyrazu forum. Jedna z nich brzmi: „Skrót blm 'bez liczby mnogiej', jaki można znaleźć przy słowie forum w niektórych słownikach, to niewątpliwa pomyłka Słownika poprawnej polszczyzny PWN z 1973 roku (wcześniejsze słowniki takiego zastrzeżenia nie podają, niektóre późniejsze powtarzają je bezrefleksyjnie)”. Natomiast w Państwa słowniku na stronie internetowej figuruje „forum blm”. W miarę możliwości proszę o poprawienie, bowiem ta dwoistość już wywołała prawdziwa burzę na jednym z forów internetowych, przy czym każda ze stron powoływała się na Państwa stronę i co gorsza obie miały rację…
Z poważaniem
J. Wojciechowska -
liczebniki porządkowe14.03.200314.03.2003Szanowni Państwo!
Już znalazłam w jednej z odpowiedzi częściową odpowiedź na moje pytanie, prosze o wyjaśnienie pozostałych wątpliwości. Lata siedemdziesiąte można też pisać lata 70., jak to jednak odmieniać? W latach 70. czy w latach 70-ych (70-tych)? W jakich jeszcze przypadkach używa się kropki po odmienianych liczbach?
Dziękuję serdecznie.
-
w czy we?14.03.200314.03.2003Przed jakimi grupami spółgłoskowymi należy używać przyimków ze, we? O ile słownikowe przykłady są dość jednoznaczne (np. ze snu, we wsi), o tyle w niektórych sytuacjach mam wątpliwości (jak np. powinno być – z wzornika czy ze wzornika?).
-
zaimki akcentowane i nieakcentowane14.03.200314.03.2003Witam wszystkich. Moje pytanie jest następujące. Mianowicie od pewnego czasu głowię się, czy oprócz skróconej formy zaimków (np. jemu – mu) są jeszcze jakieś zaimki o skróconej formie i jak te zaimki w skróconych formach można odmieniać przez przypadki. Jeśli tak, to bardzo proszę o podanie choć kilku. Bardzo dziękuję.
-
promil11.03.200311.03.2003Nikt dotychczas nie pytał, a sprawa nie jest wcale jasna. Wg słownika promil w liczbie mnogiej nie odmienia się – z wyjątkiem liczb ułamkowych. Ale czy przez ułamek rozumie się np. 0,5 czy takze 2,5? Pozdrawiam i gratuluję pomysłu utworzenia PJ PWN.
S.Z.
-
formy trybu rozkazującego11.03.200311.03.2003Szanowni Państwo!
Z uprzejmą prośbą zwraca się Helena Kazancewa – wykładowca języka polskiego z Białorusi.
Mam kłopot z wyjaśnieniem moim studentom tego, jak się tworzy formy trybu rozkazującego. A właśnie co dotyczy czasowników kończących się zbiegiem spółgłosek, ostatnią z których jest spółgłoska wargowa.
W podręcznikach dla obcokrajowców, które są mi dostępne, używa się dwóch reguł:
1. Jeśli temat czasownika kończy się spółgłoską wargową, przy tworzeniu rozkaźnika temat twardnieje: zrób, kip, mów itd.
2. Jeśli temat czasownika kończy się zbiegiem spółgłosek albo nie tworzy sylaby, dodaje się sufiks –ij (-yj): rwij, śpij, drzyj, zamknij, marznij, poślij.
Wytłumaczywszy w ten sposób (byłam pewna, że powiedziałam wszystko), przy układaniu testu sprawdzającego zastosowałam między innymi czasowniki: martwić się, nakarmić, załatwić, wątpić, zrozumieć i poprosiłam o utworzenie form trybu rozkazującego od nich.
Zgłupiałam, kiedy, zacząwszy sprawdzać, zobaczyłam formy, utworzone od tych czasowników za pomocą sufiksu –ij. Studenci zrobili niby wg reguł (przynajmniej tych, które podałam), a mimo to, zrobili źle.
Może gdzieś w gramatykach jest taka reguła (której nie spotykałam, nie znam), że przy tworzeniu trybu rozkazującego sufiksu –ij nie dodaje się do tematów, zakończonych zbiegiem spółgłosek, jeżeli ostatnią spółgłoską tego zbiegu jest spółgłoską wargową? Czy ja mogę podać to studentom jako regułę, czy to jest zbieg okoliczności, i zdarzyło mi się w jednym zadaniu przez przypadek nazbierać tyle wyjątków? Czy istnieją jeszcze podobne przykłady? Może to tylko jakaś tendencja, dopiero obserwacja, którą trzeba by sprawdzić, zanim będzie się opowiadać z pewnością?
I, zresztą jak wyjaśnić sytuację z parą aspektową rozumieć – zrozumieć, gdzie oba czasowniki należą do IV (III) koniugacji (poprzednie „kłopotliwe” słówka należały do II), przy czym forma rozumiej jest utworzona zgodnie z regułami od tematu 3 os. l.mn. (rozumieją), formę zrozumiej uważa się za dopuszczalną (choć miałaby być taka wg reguły), a zrozum jest formą normalną i powszechną? Co jest z czasownikiem weź (I), utworzonym od tematu weźm’, gdzie spółgłoska wargowa w wygłosie ginie? Czy to jest jedyny wyjątek, czy istnieją podobne czasowniki?
Przepraszam Państwa za kłopot i długie tłumaczenie, wiem, że zadaję chyba niełatwe pytanie. Bardzo proszę o pomoc.
Z serdeczną wdzięcznością,
Helena Kazancewa -
Narnia7.03.20037.03.2003W 1985 r. Instytut Wydawniczy Pax wydał Opowieści z Narni – taką właśnie pisownię można znaleźć w nazwie cyklu oraz konsekwentnie w tekście. W mianowniku jest Narnia. Czy taka pisownia jest wobec tego dopuszczalna? Czy nie powinno być Narnii?
-
Gorzkie żale6.03.20036.03.2003Bardzo proszę o wyjaśnienie, czy poprawne jest powiedzenie: „Uczestniczyłem w nabożeństwie Gorzkich żalów”, czy raczej: „Uczestniczyłem w nabożeństwie Gorzkich żali”. W kościołach słyszy się raczej to drugie, choć słowo żal (jak sprawdziłem w słownikach)odmienia się: tych żalów.
Z poważaniem: Kazimierz -
oddziaływać4.03.20034.03.2003Proszę o rozstrzygnięcie, jak napisać:
1) Nowe ośrodki nie oddziaływają na siebie.
2) Nie oddziaływują…
3) Nie oddziałują…
Dziękuję i pozdrawiam
Barbara Kępińska -
kuskus1.03.20031.03.2003Jak należy odmieniać rzeczownik kuskus? Czy jest on nieodmienny, czy stosowane są formy kuskusu itd.? Druga sprawa – czy trzeba zawsze pisać kasza kuskus, czy też kuskus może występować samodzielnie?
Dziękuję za wyjaśnienie.
Jolanta Kurowska -
temperatura1.03.20031.03.2003Interesuje mnie, czy poprawna jest forma: niskie (wysokie) temperatury. W książkach dotyczących tematyki niskich temperatur taka właśnie forma jest stosowana. Ostatnie spotkałem się ze stwierdzeniem, że powinno się używać jedynie liczby pojedynczej: niska temperatura.
-
rzeczowniki na -izm25.02.200325.02.2003Będę bardzo wdzięczna za podanie poprawnej formy miejscownika rzeczowników typu: fanatyzm, romantyzm.
Pozdrawiam serdecznie. -
wziąć25.02.200325.02.2003Dzień dobry. Chciałabym prosić o pomoc w rozwiązaniu małego problemu. W jednej z pieśni I. J. Paderewskiego do słów Asnyka („Gdy ostatnia róża zwiędła”) występuje słowo wziąść rymujące się z prząść. Wiem, że obecnie jedyną formą poprawną jest wziąć, ale skoro w wierszu i tekście pieśni jest wziąść, czy nie powinno tak właśnie się śpiewać? Pozwoliłam sobie zapytać o to, ponieważ w wielu wykonaniach wyraźnie słychać wziąć i tłumaczone to jest przez niektórych w ten sposób, że pomimo pisowni -ąść wymawiać zawsze należy -ąć. Co na to Szanowna Poradnia?
Z poważaniem, Anna Niemiec -
będę robiła czy będę robić?24.02.200324.02.2003Nigdy nie wiem, czy mam powiedzieć: będę robiła czy będę robić. Która z tych form jest prawidłowa? Proszę o rozwianie moich wątpliwości. Dziękuję.
-
derby21.02.200321.02.2003Dzień dobry!
Czy w związku z meczami piłki nożnej, koszykowej itd. można pisać o derbach (Warszawy, Śląska itd.)? Czy to słowo zawsze jest nieodmienne? -
suchy21.02.200321.02.2003Mogę powiedzieć: „Jestem suchy” (w znaczeniu, że przed momentem byłem mokry…), ale jak powiedzieć to zdanie w liczbie mnogiej? „My jesteśmy… susi”?!?!?! To bardzo dziwnie brzmi i przywołuje skojarzenia kulinarne…
-
PESEL21.02.200321.02.2003Interesuje mnie odmiana tak często używanego skrótu PESEL?
-
bity i bajty16.02.200316.02.2003Jeśli słowo bit w dopełniaczu brzmi bitu, to dlaczego na bajt w dopełniaczu mówimy bajta? Inne słowo – bufor – w dopełniaczu może brzmieć zarówno buforu, jak i bufora. Dlaczego nie możemy użyć dopełniacza bajtu?
-
kakao11.02.200311.02.2003Dzień dobry. Mam takie pytanie. Pewne wyrazy, kiedyś nieodmienne, teraz już się odmieniają, np. radio, kakao. No właśnie, jaka jest pisownia tego ostatniego wyrazu przy odmianie przez przypadki? Dziękuję za odpowiedź.
