odmiana

Podajemy rozstrzygnięcia wszelkich problemów związanych z odmianą słów: czy dane słowo w ogóle się odmienia, jak je odmieniać, czy ma liczbę mnogą, czy dopełniacz ma końcówkę -u czy -a, jak brzmi w czasie przyszłym, jaki jest jego wołacz.

  • otworzyć
    25.09.2002
    25.09.2002
    Proszę o informację, która z poniższych form jest prawidłowa: otwarłam czy otworzyłam. Np. drzwi zostały otwarte czy otworzone? Jeśli obie formy sa poprawne, to kiedy je stosujemy?
    Pozdrawiam
    Hanna Maziarka
  • odmiana imion i nazwisk
    25.09.2002
    25.09.2002
    Czy postępująca (?) maniera używania dopełniacza i wołacza w brzmieniu mianownika w stosunku do nazwisk i imion własnych została już „prawnie usankcjonowana” ? Czyli zgodnie z regułami poprawnej polszczyzny można informować o przyznaniu nagrody dla Michała Prosty? Bo zwracanie się do rozmówcy „Grzegorz, zechciej skomentować” jest już właściwie nagminne? Jeżeli tak, to przepraszam za zawracanie głowy.
    To pierwsze jest powszechną manierą polskich księży, którzy przy wyliczaniu intencji Mszy św. na cały tydzień preferują taką właśnie formę. Przecież jak parę tysięcy osób słyszy to tydzień w tydzień, to nawet podświadomie nabiera złych manier. Czy nie można by z tym czegoś zrobić? O telewizji już nie wspomnę, bo ona chyba niereformowalna.
    Jeżeli oczywiście trzeba, bo może ja ciągle tkwię w Średniowieczu, a ludzkość dokonała tu jakichś istotnych zmian, których nie umiałem przyswoić?
    Może rozesłać jakąś ulotkę do seminariów gdzie tych księży szkolą. Albo do kurii?
    Dziwny pewnie jestem, bo „techniczny”, a jakoś to mnie niemiło dotyka.

    Pozdrawiam,
    W.Reczek
    (dr inż.)
  • koniami czy końmi?
    24.09.2002
    24.09.2002
    Pozdrawiam serdecznie,
    Moje pytanie dotyczy postaci narzędnika l. mnogiej rzeczowników rodz. męskiego I dekl. typu koń, słoń. Powinno się mówić końmi czy koniami, słońmi czy słoniami? Dlaczego obie formy funkcjonują w języku? I dlaczego nawet wśród ludzi wykształconych nie ma pewności co do poprawności określonej formy. Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • ucieknięto?
    13.09.2002
    13.09.2002
    Czy poprawna jest forma ucieknięto się – forma bezosobowa od czasownika uciec się, np. „Z braku innych rozwiązań ucieknięto się do zamknięcia placówki”? Dziękuję.
  • zdejmij czy zdejm?
    13.09.2002
    13.09.2002
    Szanowny Panie Doktorze!

    Pozwoli Pan, że na wstępie zacytuję tekst, którego dotyczy mój problem. Jest to instrukcja użycia pewnego gadżetu reklamowego:
    „INSTRUKCJA NAKŁADANIA TATUAŻU
    1. Zdejm przezroczystą folię
    2. Przyłóż mocno tatuaż do suchej, czystej, odtłuszczonej skóry strona z klejem.
    3. Zwilż papier wodą, odczekaj pół minuty, usuń papier, tatuaż jest gotowy.
    ABY ZMYĆ TATUAŻ, UŻYJ OLIWKI

    Pytanie moje jest następujące: czy błędem jest użycie w przytoczonej instrukcji słowa zdejm, czy raczej powinno byc uzyte słowo zdejmij, oraz czy zamiana tych słów może być uważana za błąd ortograficzny? Muszę również dodać, że nie zmienia to charakteru, wartości użytkowych i atrakcyjności ww. gadżetu reklamowego, gdyż instrukcja jest niszczona w czasie aplikacji. Dodam też, że powierzchnia, na której znajduje się instrukcja, jest bardzo mała (4x4 cm)

    Z poważaniem
    Maciej Wysocki
  • menedżery czy menedżerowie?
    12.09.2002
    12.09.2002
    Pracuję w firmie informatycznej, często korzystam z pomocy różnego rodzaju agencji zajmujących się tłumaczeniami (ang.-pol.-ang.). Wiele słów sprawia nam trudności, wiele emocji budzą dyskusje na ten temat. Jedno z możliwych pytań: w angielskich tekstach pojawia się np. sformułowanie Application or Environment Manager. Są to nazwy modułów, ale nie nazwy własne, ponieważ nie są zastrzeżone dla jednego konkretnego rozwiązania informatycznego. Agencja więc tłumaczy je (innym rozwiązaniem mogłoby być np. pisanie Moduly typu… – tu pisownia angielska).
    Pytanie – jeżeli jednak te nazwy są tłumaczone – to czy: Menedżery środowiska (forma nieosobowa), czy menadzerowie środowiska (osobowa – chyba nie?), czy jeszcze inaczej, czy nie tłumaczyć w ogóle i zostawiać wersje: Moduty typu…?
    Bardzo proszę o jakąś wskazówkę, wiem, że nie tylko ja mam z tym kłopoty.
    Pozdrawiam – Barbara Tatarska
  • moje czy me?
    9.09.2002
    9.09.2002
    Czy użycie zaimka me zamiast moje na początku zdania jest poprawne?
  • jutro
    9.09.2002
    9.09.2002
    W księgarniach pojawiła się książka pt. Wszystkie jutra. Jak będzie brzmiał dopełniacz: Wszystkich jutr czy Wszystkich juter?
  • skrzat
    6.09.2002
    6.09.2002
    Szanowny Panie Profesorze,
    Chciałabym prosić o rozwiązanie problemu deklinacji wyrazu skrzaty w bierniku liczby mnogiej. Słownik Języka Polskiego PWN z 1985 r. pod red. prof. dr. M. Szymczaka podaje w bierniku jako poprawną formę skrzatów, podobnie jak Komputerowy słownik Multimedialny, natomiast Inny Słownik Języka Polskiego PWN z 2000 r. pod red. M. Bańko podaje formę skrzaty w bierniku liczby mnogiej. Która forma i dlaczego jest poprawna?
    Z góry dziękuję za pomoc.
    Danuta Podgórska
  • z państwem…
    6.09.2002
    6.09.2002
    Jak odmienić nazwisko Osiński, np. w zdaniu: „Rozmawiałem z Państwem…”?
  • na dworze
    4.09.2002
    4.09.2002
    Szanowni Państwo,
    Czy poprawnie mówi się np. „Zimno jest na dworze”, czy „Zimno jest na dworzu”? Chodzi oczywiście o użycie w znaczeniu 'za domem', 'na ulicy' itp.
    Będę wdzięczna za odpowiedź.
    Pozdrawiam
  • mnie i mi
    3.09.2002
    3.09.2002
    Nie jestem pewna, kiedy należy używać formy mi, a kiedy mnie. Proszę o wytłumaczenie tej zasady oraz podanie przykładów.
  • liczba podwójna
    3.09.2002
    3.09.2002
    Jak tworzy się liczbę podwójną czasowników? Jakie końcówki? Interesują mnie wszystkie czasy (z zaprzeszłym włącznie), tryby i strony.
  • tę czy tą?
    2.09.2002
    2.09.2002
    Kiedy należy używać słowa , a kiedy ? Czy jest jakaś ogólna zasada na poprawne zastosowanie tych wyrazów? Które ze zdań jest poprawne: „Możesz podać mi tę książkę” czy „Możesz podać mi tą książkę”?
    PS. Bardzo proszę o odpowiedż na moje pytanie. Z góry dziękuję i pozdrawiam.
  • księgarnia
    30.08.2002
    30.08.2002
    Dzień dobry.
    Jak będzie brzmiała poprawna forma rzeczownika księgarnia użyta w dopełniaczu liczby mnogiej? Czy to będzie księgarni, czy księgarń?
    Z góry dziękując, pozdrawiam
    Mariusz Lekston.
  • tobie czy ci?
    27.08.2002
    27.08.2002
    Dzień dobry!
    W pracy zaczęliśmy się sprzeczać o to, która z poniższych form jest poprawna:
    - przesyłam Ci pozdrowienia
    - przesyłam Tobie pozdrowienia.
    Czy jest generalnie reguła, kiedy stosować należy które słówko?
    Pozdrawiam
    PT.
  • oglądnąć i lubić
    27.08.2002
    27.08.2002
    Drodzy Państwo!
    Uprzejmie proszę o odpowiedź na nurtujące mnie od długiego czasu pytania. Czy można używać słów: oglądnąć czy jednak lepiej obejrzeć, lubieją czy lubią? Wiem, że być może pytania są tendencyjne, ale zaczynam mieć wątpliwości, czy czasem nie poprawne???
    Z poważaniem Mariusz.
  • nazwy rosyjskich miejscowości zakończone na -oje
    26.08.2002
    26.08.2002
    Jak należy odmieniać następujące nazwy miejscowości: Pierwomajskoje, Znamienskoje i Miednoje?
  • magazynek
    7.08.2002
    7.08.2002
    Magazynka czy magazynku (D. lp.) – która forma jest poprawna? Jeśli poprawne są obie – proszę o uzasadnienie, dlaczego tak jest.
    Pozdrawiam.
  • imiesłów przysłówkowy uprzedni
    5.08.2002
    5.08.2002
    Moje pytanie dotyczy imiesłowów uprzednich: czy wszystkie czasowniki posiadają taki imiesłów (po dopisaniu do czasu przeszłego -wszy, -łszy)?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego