pragmatyka

To skarbnica informacji o tym, których wyrazów i wyrażeń używać w określonych sytuacjach, jaki wpływ na znaczenie lub rozumienie tekstu ma sytuacja, kontekst, nadawca lub odbiorca. Dowiesz się tu: jak zwracać się do określonej osoby; kiedy stosować wielką literę w zwrotach grzecznościowych; jak pisać tytuły naukowe lub stanowiska w formach adresatywnych; czy można napisać „Witam” w e-mailu; kiedy zrozumiały jest zwrot „Jestem samochodem”.

  • Drodzy

    2.01.2023
    2.01.2023

    Dzień dobry!

    W ostatnich latach dość często spotyka się następujące konstrukcje:


    Drodzy! Mamy dla Was cudowne wieści.

    Drodzy, mamy dla Was konkurs!

    Drodzy! Już jutro zapraszamy na otwarcie wyjątkowego salonu kosmetycznego!!!

    Drodzy! Jak już pisaliśmy, musieliśmy zmienić termin naszej imprezy urodzinowej.


    Czy zwracanie się do adresatów per „Drodzy” (bez dookreślenia, o jakich odbiorców chodzi nadawcy) jest kulturalne?

  • Wyraz zawierający zdanie

    17.12.2022
    17.12.2022

    Proszę o informację czy zwrot „wyraz zawierający zdanie” może być traktowany jako figura retoryczna, a jeśli tak, to jaka?

  • Zwrot grzecznościowy kierowany do osób niebinarnych

    17.12.2022
    17.12.2022

    Szanowni Państwo,

    tłumacząc stronę sklepu internetowego, napotkałam na niespodziewaną dla mnie trudność. Tworząc konto na stronie, jest do wyboru zwrot grzecznościowy. Jest dla mnie jasnym, że „Pan” jest dla osób identyfikujących się jako męskie, „Pani” dla osób identyfikujących się jako żeńskie. Zastanawia mnie jednak, jaki zwrot grzecznościowy wybrać dla osób niebinarnych. W języku niemieckim rozwiązano to jako „divers”. „Inne”? „Osoba”?

    Proszę o pomoc i życzę miłego dnia.


  • Zdania pytajne

    12.10.2022
    12.10.2022

    Szanowni Państwo,

    chciałabym zapytać, czy zapisane poniżej wypowiedzenia są zdaniami pytającymi:

    Może pojedziemy dzisiaj na zakupy?

    Może przewidziano znaleźne?

    Wszystko dobrze?

    Znasz tę dziewczynkę?

    Zastanawiam się, czy może jednak powyższe wypowiedzenia są zdaniami oznajmującymi w formie pytającej.

    Z góry dziękuję za odpowiedź

    Gabriela

  • My zamiast wy

    6.10.2022
    6.10.2022

    Czy zdanie „Wiemy coś konkretnego o...” w formie pytania zamiast „Wiecie coś konkretnego o...” jest poprawne językowo, kiedy osoba zadająca pytanie ma na myśli „Wiemy” jako grupa a nie że ona o tym sama wie?

  • Partykuła czy

    2.10.2022
    2.10.2022

    Dzień dobry, jakie zasady rządzą lub nie użyciem lub pominięciem partykuły czy na początku zdania pytającego? Dziękuję!

  • p.o. dyrektor na pieczątce

    30.09.2022
    30.09.2022

    Jak powinien poprawnie brzmieć podpis lub pieczątka Jan Kowalski p.o. Dyrektor czy p.o. dyrektor?

  • Czy państwo mają…?
    27.09.2022
    16.11.2006
    Dzień dobry,
    mam pytanie natury praktycznej. Czy wchodząc do sklepu, hotelu itp., możemy zapytać: „Czy macie mleczną czekoladę (w sklepie)?” lub „Czy macie wolne pokoje (w hotelu)?”? Czy też lepiej używać zwrotów: „Czy mają państwo czekoladę?”, „Czy mają państwo wolne pokoje?”?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Być dobrym w czymś

    15.09.2022
    29.07.2022

    Dzień dobry,

    Czy należy mówić, że ktoś jest dobry w siatkówce, koszykówce, tenisie, czy raczej, że jest dobry w siatkówkę, koszykówkę, tenisa?

    Pozdrawiam

  • Stosowanie reguł grzecznościowych a status odbiorcy

    30.07.2022
    30.07.2022

    Dzień dobry,

    zwroty grzecznościowe Z wyrazami szacunku, Z poważaniem są stosowane na zakończenie oficjalnej korespondencji. W ten sposób możemy okazać swoją dojrzałość i klasę, a przede wszystkim – oddać naszemu rozmówcy należny mu respekt, zatem czy jest to uznaniowe i o tym, czy dany zwrot grzecznościowy użyje, decyduje osoba stojąca na czele danej instytucji?

    Czy tego typu zwroty powinniśmy kierować do każdego osadzonego, udzielając odpowiedzi na korespondencję ?

    Dziękuję z góry za okazaną pomoc.

  • Dupiarz

    28.07.2022
    28.07.2022

    Dzień dobry!

    Czy słowo "dupiarz" użyte przez Prezydenta Warszawy jest obraźliwe (zwłaszcza dla kobiet), biorąc pod uwagę że:

    - użył go wobec siebie samego,

    - jest to neologizm (albo określenie slangowe) i można je interpretować dowolnie

    - nie odnosi się do kobiet, tylko do mężczyzn (mam na myśli, że wiele kobiet jest tym urażonych)

    - gdyby użył tego słowa gej, wówczas bez względu na to czy odniósłby je do siebie, czy do innych mężczyzn, nie odnosiłoby się ono do kobiet?

  • Wójt czy pan?

    17.06.2022
    17.06.2022

    Szanowni Państwo,

    w lokalnym biuletynie informacyjnym bardzo często zamieszczane są artykuły, w których wymienia się np. Wójta Gminy Pana XY, Starostę Powiatu Pana XY, Kuratora Oświaty Panią XY.

    Czy należy umieszczać słowo Pan/Pani między stanowiskiem a imieniem i nazwiskiem? Dodam również, że artykuły mają najczęściej charakter informacji urzędowych. Jeśli więc pojawiają się nich słowa „Pan/Pani”, to czy nie powinny być pisane małą literą?


    Z wyrazami szacunku

    Weronika Pylak

  • Prof. Kowalski czy Kowalski?

    2.06.2022
    2.06.2022

    Dzień dobry,

    chciałbym się dowiedzieć, czy istnieją jakieś reguły używania tytułu i stanowiska przed nazwiskiem naukowca — ale moim pytaniem jest nie to, jak ich używać, tylko kiedy. Czy w każdej sytuacji życiowej jest wymóg powiedzenia albo napisania „Czytałem książkę prof. Kowalskiego [...]” zamiast „Czytałem książkę Kowalskiego [...]”?

    Czy w rozmowie brak podania tytułu przed nazwiskiem może być uznane za niegrzeczne?

  • Jestem gupi

    6.05.2022
    6.05.2022

    Dzień dobry,


    Czy sformułowanie „jestem_gupi” może zostać potraktowane jako obraźliwe, wulgarne w stosunku do kogoś? Czy zawarcie takiego zwrotu w nazwie własnej jakiegoś wniosku, jako pseudonim, podpis może zostać potraktowane jako działanie na szkodę kogoś albo jakiegoś podmiotu?


    Dodam, że "gupi" zostało użyte jako pseudonim amerykańskiego muzyka Spencer'a Hawk'a ale nie zostało w ten sposób odebrane.


    Pozdrawiam

  • Rozpoczynanie listów

    19.03.2022
    19.03.2022

    Szanowni Państwo,

    czy użycie form powitania: Dzień dobry, Witam, Cześć, Szczęść Boże, Hej, itp. w listach elektronicznych jest błędem?

    Spotkałem się ze stanowiskiem polonistki, że tak.

    Sformułowania te stosuje się podobno wyłącznie w sytuacji bezpośredniego kontaktu (w tym telefonicznego), w którym powinna nastąpić interakcja w tym samym czasie.

    W mejlach natomiast należy pisać: Szanowna Pani, Droga Anno, Kochany Jasiu, Czcigodna Siostro, Wasza Wysokość itp.


    Z wyrazami szacunku

  • Koledzy

    15.03.2022
    15.03.2022

    Dzień dobry,

    czy można użyć sformułowania koledzy w odniesieniu do kobiet i mężczyzn łącznie?


    Michał

  • wielką literą o osobie trzeciej

    1.03.2022
    21.12.2012

    W oficjalnym piśmie, gdy zwracamy się do kogoś bezpośrednio, piszemy Pani Dyrektor, Pani Wando, czyli słowo Pan/Pani piszemy wielką literą. A co, jeżeli piszemy nie do kogoś, a o kimś? Która wersja jest poprawna:

    – Szanowny Panie Dyrektorze, pani prezes Malinowska podjęła decyzję…
    – Szanowny Panie Dyrektorze, pani Prezes Malinowska podjęła decyzję…
    – Szanowny Panie Dyrektorze, Pani Prezes Malinowska podjęła decyzję…
  • Koniki

    26.02.2022

    Jaką funkcję pełni zdrobnienie w zdaniu, w którym rodzic mówi do małego dziecka „Tam są koniki”, pokazując na dorosłe konie?

  • Zimne formy

    7.02.2022

    W tłumaczonym przeze mnie poradniku często pojawiają się zwroty do adresata. Nie chcę ograniczać adresata rodzajowo ani stosować "zimnych" form bezosobowych. Najlepszym rozwiązaniem wydaje mi się forma męska, która - jak mi się wydaje - obejmuje też kobiety. Czy mam rację?

  • Proste, że tak

    25.01.2022

    Witam.

    Od jakiegoś czasu mam nawyk odpowiadania w sposób potwierdzający, używając zwrotu  Proste że tak. Już kilku nauczycieli, podłapując, że już któryś raz używam tego zwrotu, zwrócili mi uwagę, że nie powinienem odpowiadać tak nauczycielowi, że to nieuprzejme i że nie wypada. Osobiście, nie wydaje mi się to zwrotem potocznym, oraz nie czuje w takiej odpowiedzi większego lekceważenia niż przy zwykłym tak. Czy nauczyciele mają rację? Czy jest to język potoczny? Pozdrawiam.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego